14-Ma’ruza Mavzu: Dorivor moddalarning kerakli a’zoga yo‘naltirilgan ravishda etkazish tizimlari. Mikrokapsulalar

Mikrokapsulalar texnologiyasida qo‘llaniladigan yordamchi moddalar 

---

 Yuqoridagi qo„yilgan maqsadga muvofiq mikrokapsulalardagi ikki xil qobiq hosil qilish 
hisobiga erishish mumkin. 
1.Qobiq hosil qiluvchi modda yoki ularga ishlatiladigan erituvchilar mik-rokapsula 
tarkibiga shimilmay faqat ma‟lum sharoitda yoxud bosimda ichak-oshqozon sistemasining 
ma‟lum 
joyida 
eriydi 
yoki 
parchalanadi;
2.Oshqozonda erimaydigan va parchalanmaydigan, lekin suv, me‟da shirasi, dori moddani 
o„tkazadigan qobiq. 
1- guruhli mikrokapsula tarkibidagi dorilarni ajratib chiqarish uchun ularning qobiqlarini 
eritish yoki tashqi muhitni ta‟sir ettirish kerak. Bu turdagi qobiqlar suvda eruvchan 
polimerlardan (jelatin shu kabilar) tashkil topadi. 
2 - guruhdagi mikrokapsula qobiqlari oshqozon-ichak yo„llarida erimay tarkibidagi 
dorilarni diffuziya orqali chiqaradilar. Bunday qobiqlarni hosil qilish uchun tabiiy va sun‟iy 
moddalar, ayniqsa polimerlar ishla-tiladi. Ular suvda eruvchan va suvda erimaydigan 
guruhlarga bo„linadi. 
Suvda eruvchanlari Suvda erimaydiganlari 
jelatin kauchuk 
gummiarabik silikonlar 
kraxmal etilsellyuloza 
polivinilpirrolidon (PVP) atsetilsellyuloza 
KMS polietilen 
polivinil spirti polipropilen 
polimetakrilat poliamid va lipid moddalar(parafin, 
spermatset,mum, stearin kislotasi, 
palmitin kislotasi 
Spirtlar ham ishlatiladi: setil, stearil, lauril. Enterosolyubillash birikmalaridan: shellak, 
zein, sellyulozaning atsetoftalat hosilasi, atsetobutirat, atsetosuksinat hosilalari ishlatiladi. 
Mikrokapsulalarni olish asosiy usullari 
Mikrokapsulalar texnologiyasi. Mikrokapsulalar korxonalarda tayyorlanib, ularni olish 
fizikaviy, fizik-kimyoviy va kimeviy usullarga bo„linadi.
Bu usullar dori moddani qobiqlab bir-biridan ajratib turishga asoslangan bo„lib, qobiq 
kimyoviy reaksiyalar yordamida polimerlash yoki mexanik ravishda qoplash hisobiga hosil 
qilinadi.
Hozirgi vaqtda vitaminli, antibiotikli, uyqu keltiruvchi preparatlar, yurak tomir 
antigistaminli preparatlar bilan mikrokapsulalar chiqariladi. Mikrokapsula dori turlari poroshok, 
tabletka, emulsiya, osilma, surtma dori, spansula holida va to„g„ri ichakka yuborishga 
mo„ljallanib chiqarilmoqda.