13. Mutaxasislikka kirish fani va uning vazifalari. Mutaxassis



Download 264,73 Kb.
bet29/76
Sana01.03.2022
Hajmi264,73 Kb.
#475775
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   76
Bog'liq
Mutahassislikka kirish

62. Valentlik tushunchasi
Valentlik (lot. valentia — kuch) — maʼlum element atomining boshqa element atomi bilan kimyoviy bogʻ hosil qilib birlashish yoki almashish xususiyati. V. tushunchasini fanga 1852-yilda E. Franklend kiritdi. Rus kimyogari A. M. Butlerov kimyoviy tuzilish nazariyasini kashf qilishida V. muhim rol oʻynadi.D. I. Mendeleyev elementlarning davriy sistemadagi oʻrni bilan V. Oʻrtasida bogʻlanish borligini isbotladi hamda oʻzgaruvchan V. tushunchasini kiritdi. 1897 i. elektronlar ochilishi bilan V.ning elektron nazariyasiga asos solishga harakat qilindi (ingliz fizi-gi J. Tomson). Nemis fizigi V. Kossel nazariyasiga (1916) muvofiq, elementlar yoki elementlar guruhi oʻzaro birikkanda bittasi elektron beradi, ikkinchisi esa bu elektronni qabul qilib oladi. Berilgan elektron soniga qarab musbat V., qabul qilib olingan elektron soniga qarab manfiy V. deb aytiladi. Shunga koʻra, natriy musbat bir, xlor esa manfiy bir valentlikka ega. Lekin elementlar kovalent bogʻ hosil qilib birikkanda elektron bermaydi va biriktirmaydi. Amerikalik fizik-kimyogar G. N. Lyuis nazariyasi boʻyicha V. element atomlari elektron jufti — kovalent bogʻ hosil qilish uchun bergan elektronlar soniga teng . V. Kossel va G. N. Lyuis nazariyalari V. mohiyatini toʻla ochib bermadi. Atomning kvant mexanikasi nazariyasi yuzaga kelgach (1926), V.ning mohiyati oydinlashdi. Bu nazariyaga muvofiq, V. juftlanmagan (yakka) elektronlar soniga teng . Mas., ishqoriy metallar atomining tashqi elektron qavatida bitta elektron bor. Shunga koʻra ular bir V.dir. Baʼzi atomlarda juftlanmagan elektronlar reaksiya jarayonida hosil boʻladi. Mas., uglerod atomining tashqi qavatida juftlanmagan ikkita elektron bor. Reaksiya paytida juftlangan ikki elektron yakkalashib, juftlanmagan ikkita elektron beradi. Shunday qilib, juftlanmagan elektronlar soni toʻrttaga yetadi. Baʼzan atomlar taʼsirlanib boshqa valent holatiga oʻtishi, bitta elektronni boshqa atomga berishi yoki boshqa bir atomning elektronini biriktirib olishi mumkin.Kimyoviy belgi – element lotincha nomining bosh harfi yoki bosh harfidan keying harflardan birini qo’shish orqali ifodalanadi.Kimyoviy belgi kimyo tilining alifbosi hisoblanadi.(1813-yil Berselius kimyoviy belgi tushunchasini fanga kiritgan)M; lotincha Hidrogenium (Gidrogenium)-H vodorodHidrargirum (Gidrargirum)-Hg simob.Valentlik – bir element atomini boshqa bir element atomlarini biriktirib olish qobilyati. Valentlik tushunchasini fanga Franklent kiritgan.Valentlik olchov birligi sifatida vadarodning valentligi qabul qilingan.vadarod atomining valentli ozgarmas I-VALENTLI.Valentlik Rim raqami bilan belgilanadi. Valentlik ikki xil bo’ladi.I – valentli - H,F,Li,Na,K,Rb,Cs,Fr I va II valentli - Cu,Ag,Hg II – valentli - O,Be,Mg,Ca,Sr,Ba,Zn II va III valentli - Fe,Co,Ni III – valentli - B,Al,Ga,In,Tl II va IV valentli – C,Si,Sn,Pb III va V valentli – P,As,Sb II,III va VI valentli – Cr II,IV va VI valentli – S,Se,Te I,II,III,IV va V valentli – N I,III,V va VII valentli – Cl,Br,I II,III,IV,VI va VII valentli – Mn Indeks – modda molekulasi tarkibidagi atomlar sonini ko’rsatuvchi son.Atomning o’ng taraf pastki qismiga yoziladi.Koefitsent –modda miqdorini ko’rsatuvchi raqam.Kimyoviy reaksiyalarda moddalar oldiga qo’yiladigan raqam


Download 264,73 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   76




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish