|
Elektroerozion islew beriw tu’rleri
Propillengen yaki propillenbegen elektrod-a’sbap penen elektroerozion islew beriw mu’mkin.Birinshi jag’dayda,onın’ o’lshemleri h’a’m qa’lpi tıykarında anıqlanadı. Ekinshisinde elektrod-a’sbaptın’ en’ akuayı ko’rnisine iye bolg’an dene (sım,disk,o’zek),olardın’ o’lshemleri bolsa elektrod-detall o’lshemleri menen az baylang’an boladı.
Elektroerozion usılda detaldı qa’liplestiriu ushın ush turdegi sxemada a’melge asırladı:
detal qa’lpin sa’ulelendiriwshi elektrod-a’sbap qa’lpin nusqalaw.Detal qa’lpinin’ anıqlıg’ı elektrod-a’sbaptın’ tayarlanıw anıqlıg’ına h’a’m onın’ jeliniwine baylanıslı;
elektrod -a’sbaptın’ h’a’m yarım tayar detaldın’ ma’lim nizam boyınsha xa’reketlenedi.İmpulslar ta’sirindegi metall erozıyası esabına detaldı qa’liplestiriw a’melge asırladı;
Xa’r eki sxemanın’ o’z ara birikkenligi.Elektrod-a’sbap h’a’m yarım tayar detaldı o’z-ara ma’lim nızam tıykarında h’a’reketlentirip,quramalı qa’lipli detallardı tayarlawda qollanıladı.
Birinshi sxema ken’ tarkalg’an bolıp , onın’ ja’rdeminde islenetug’ın a’mellerdi bolsa nuska ko’shiriu. Ko’shiriu-tikish a’melleri dep ataladı.
Elektroerozion u’skenenin’ elementleri. Elektroerozion u’skene elektrodlardı o’z-ara mas jaylastırıu, bekkemleu h’a’m salıstırmalı xa’reketleniwin,impuls generatorınan ta’minleniwi, kawipsizlik kagıydalarına a’mel kılıp, protsessti h’a’m is suyuklıg’ında razryadlar o’tiwi ushın sharayatlardı ta’minlewi kerek.
İmpuls generatorı h’a’m baska elektron kurılmalar u’skenenin’ staninasında yaki bo’lek agregatda u’skenege ilajı barınsha jaqınrak jaylastırladı. İmpuls generatorı h’a’m elektrodlardı tutastırıushı elektr shınjır qısqaraq qılıp ko’p tamırlı koaksial simlardan jasaladı. İsh suyuklıg’ında elektr zaryadlardın’ o’tiwin ta’minlew ushın maxsus vannalardan paydalanıladı.
Elektrod – a’spbaptin’ h’areketleniwi maxsus ju’ritpe arqalı a’melge asırladı. Protsestin’ ko’rsetkishleri voltmetr h’a’m ampermetrler ja’rdeminde baqlanadı. U’skenede elektr rejimin tegislew menen bir katarda elektrod – a’sbap h’areketin tegislewshi avtomat tegislegish h’a’m qollanıladı.
Elektroerozion u’skenenin funktsional sxeması shıgıw signalı boyinsha teris baylanislı avtomat sistemanı an’latadı (7.5 – suret).
7.5-su’wret. Elektroerozion u’skenenin’ funktsional sxeması
Baskarlıwshı obekt elektroerozion u’skene 6 dan alıng’an signal o’lshem o’zgertkishi 7 den elektrik signal Xch g’a o’zgertirilip, summator – salıstrıwshı blok SB g’a uzatıladı h’a’m ol jerde uazıypalaushı signal Xvs menen salıstırıp, olardın’ algebrik ayirması sxema 2 menen kusheytirledi, o’zgertkish 3 h’a’m quwat kusheytirgish 4 arkalı islewshi organ 5 ke uzatıladı. Baskarıw obektinin’, yag’nıy islew berilip atırg’an detaldın’ ko’rinisi h’a’r dayım o’zgerip turadı, bul bolsa h’a’miyshe Xvs h’a’m Xch lardın ayırması no’lden parqlı bolıwın ko’rsetedi h’a’m bul signal elektrod – a’sbaptı h’a’reketlentiredi.
Nusqalaw – tigiw u’skenesi stanina, detaldı bekkemlewshi jumıs stolı, jumıs suyıklıg’ı toltırılg’an bak h’a’m vanna, elektrod – u’skeneni h’a’reketlentiriwshi elektr ju’ritpe, impuls generatorı, u’skeneni baskarıw bloki h’a’m basqa bir qansha ja’rdemshi bloklar h’a’m qurılmalardan ibarat. Ma’selen, 4A724 markalı u’skenelerde GMS – 400 h’a’m MGP – P-9 impuls generatorları ornatılg’an, awırlıg’ı 1200 kg shekem bolg’an detallarg’a islew beriledi, jumıs o’nimdarlıgı – 700mm3/minut h’a’m quwatı 45 kVt.
Elektr kontaktlı islew beriw (EKİ) elektr otkiziwshen’ materiallar betlerin sıllıklaw ushın kollanıladı.
7.6-suuret. Elektr kontaktlı islew beriw qurılmasının’ du’zilisi
Elektr kontaktlı islew beriwde elektroerozion qa’liplesiw usılı qollanılg’an qurılmanın’ du’zilisi 7.6-suwrette keltirilgen. Tarmaqtag’ı kernew Ut transformator Tr din’ birlemshi ormına beriledi h’a’m ekilemshi oramdag’ı kernew U(amplitudası 40 V qa shekem bolg’an) eki elektrodg’a beriledi.Elektrodlardan biri – 1elektr o’tkiziwshi materyaldan jasalg’an disk,ekinshisi islew beriliwi kerek bolg’an dene –tegis material 2.
Diskli elektrod-a’sbap ma’lim tezlik penen elektr motor ja’rdeminde aylanadı.Mexanik qurılma,ma’selen,prujinada serpiliu ku’shi Gpr payda etilip disk islew berilip atırg’an ju’zege jaqınlastırladı.Onnan tısqarı diskqa islew berilip atırg’an beti boylap h’a’reketleniw tezligi Ua uzatıladı.
Elektrodlar aralıg’ı elektr izolyatsiya qa’sietine iye bolg’an h’awa,suyuqlıq,gaz-suyuqlıq aralaspası menen toltırılg’an boladı.
Ulıwmalıq jag’dayda bul islew beriw protsessi issılıqtın’ u’sh dereginen paydalanıladı; mexanik,elektrokontaktlı h’a’m elektroerozion. Kernew ma’nisi 1-2 V bolg’anda,mexanik suykeliste payda bolg’antug’ın qızıw tiykarg’ı ıssılıq deregi boladı. Kernew 2-10 v bolg’anda kontaktlar arasında betke keletug’ın qızıu tiykarg’ı boladı (elektr razayad payda bolmaydı).Kernew 10 V tan joqarı bolg’anda issılıq elektroerozion protsess tiykarında ju’zege keledi. Sebebi kernewdin’ ma’nisi elektrodlar arasındag’ı dog’alı razryad payda qılıwg’a jeterli boladı. Bunday elektr kontaktlı islew beriw ko’p jag’dayda elektr kontaktlı –dog’alı islew beriw dep te ataladı.
Detallarg’a elektr kontaktlı islew beriw ushın arnawlı qurılmalardın’ bolıwı sha’rt emes (ma’selen, metall kesiushi uskenelerden paydalaniw mu’mkin).O’zgermeli tokta isleytug’ın elektr kontaktlı islew beriw ushın maqsus ta’minot dereklerinin’ keregi joq. Derek sıpatında pa’seytiriwshi transformatorlardan paydalanıladı. Transformatordın’ birlemshi oramı elektr tarmag’ına jalg’ansa, ekilemshi ormı tuwrıdan-tuwrı elektrodlarg’a jalg’anadı. Qollanılatug’ın transformatorlardın’ quwatı 30-500 kVA bolıp, ekilemshi oramdag’ı kernew 30-70 V bolıwı kerek.
Tekseriw ushın sorawlar
1. Elektroerozion qanday fizikalıq protsess?
2. Elektrodlar arasındag’ı impuls qanday ko’rsetkishlerge iye bolıwı kerek?
3. Neshe tu’rdegi impuls generatorları qollanıladı?
4. Metallarg’a anodliı– abraziv islew beriw qalay a’melge asırıladı?
5. Elektroerozion stanok qanday bloklardan ibarat?
6. Elektr kontaktlı islew beriw qalay atqarıladı?
Do'stlaringiz bilan baham: |
