13-Lekciya elektr eroziya. Metallardi elektr eroziyaliq usul menen qayta islew elektroerozion protsesslerinin fizikalıq tiykarları

13-Lekciya
ELEKTR EROZIYA. METALLARDI ELEKTR EROZIYALIQ USUL MENEN QAYTA ISLEW
Elektroerozion protsesslerinin fizikalıq tiykarları
Elektroerozion islew beriw (ushqınlı) – elektr energiya impulslarının’ ıssılıg’ı ta’sirinde metall mikroportsiyalarının’ eriwi h’a’m puwlaniwınan u’nemnli paydalanıwg’a tiykarlang’an fizikalıq protsess. 7.1 – suurette elektroerezion protsessti tu’sindiriw sxeması keltirilgen.
Elektr energiyanın’ impulsleri elektr o’tkermeytug’ın suyıklıq 3 ishine batırılg’an elektrod – detal 2 h’a’m elektrod – a’sbap 1 betleri arasında ushqınlı razryad 4 kanalında payda boladı. Detal h’a’m a’sbap aralıg’ının’ en’ kishi bolg’an zonasındag’ı mikrobo’rtikler arasındag’ı tesik bir polyuslı impulslar ta’sirinde boladı. Bul razryad ta’sirindegi zonada metall h’a’m suyıklıq puwlarınan ibarat gazlı qabıq 5 payda boladı h’a’m de puwlardın’ joqarı basımı erigen metall bo’leksheleri elektrodlar betinen shıg’arıp taslaydı h’a’m bul bo’leksheler domalaqshalar 6 formasında suyıqlıqta qatadı. Na’tiyjede, h’a’r eki elektrodlardın’ betlerinde mikrogedır – budırlıqlar tegislenedi. Elektrod – a’sbap islew berilip atırg’an detalg’a elektrod formasına muwapık oyıslık payda etip kirip baradı.

7.1 suuret. Elektroerozion razryadtın’ islewin tu’sindiriw sxeması.

Bul usılda detallarg’a islew beriw to’mendegi kemshiliklerge iye: kesip taslawg’a karag’anda is o’nimdarlıg’ı pa’slew, energiya sarpı h’a’m islew beriw waktı ko’birek.

İslew beriw dawamında elektrod-a’sbaptı saqlap qalıu maqsetinde a’sbap h’a’m detaldın’ jubın tabıw kerek boladı. Katodtın’ jemirliwin kemeytiriw ushın impulslar generatorının’ teris polyusine elektrod-a’sbap jalg’anadı. A’dette elektrod-a’sbaplar latun, mıs, alyuminiyden tayarlanadı, sebebi olardın’ elektroeroziya na’tiyjesinde jemirliwi polat yaki qattı quymalardın’ elektroeroziya ta’sirindegi jemirliwine salıstırg’anda kem boladı. Metallardın’ eriw temparaturası qansha joqarı bolsa, elektroeroziya protsessinde ju’zege keletug’ın ıssılıq ta’sirinde bo’lekshelerdin’ ajralıp shıg’ıwı sonsha kem boladı. Sonın’ ushın, ko’binese elektrod-a’sbaplar qıyın eriytug’ın materiallardan tayarlanadı (grafit, volfram, mıs xam volfram quyması).
Suyıq ortalıqta eroziya protsessi aktiv keshedi. Suyıklıq u’zilip shıg’ıp atırg’an metall bo’leksheleri alıp taslau ushın, kerekli dinamik kernewlerdi juzege keltiredi, elektrodlar aralıg’ı izolyatsiyasın bekkemleydi, elektrodlardı suwıtadı h’a’m erozion protsessin stabil uslap turadı. Sonın’ ushın,islew suyuklıg’ı sıpatında kerosin,texnik maylar h’a’m distillengen suw isletiledi. Elektrodlar arasındag’ı tesik ju’da’ kishi (onlap mikronlardı kuraydı)bolg’anı ushın elektrodlarg’a 100-300 V kernew beriledi. Berilip atırg’an elektr energiyanın’ derlik 90% razıryadlı aralıkta elektroeroziya protsessinde sarp boladı h’a’m 10% g’ana israp boladı.