13-Lekciya elektr eroziya. Metallardi elektr eroziyaliq usul menen qayta islew elektroerozion protsesslerinin fizikalıq tiykarları

İmpuls generatorlarının’ du’zilisi ha’m islew tiykarları

İmpuls generatorları islew tiykarı, du’zilisi h’a’m islep shıg’arılıp atırg’an impulslarının’ ko’rsetkishleri boyınsha bir neshe tu’rlerge bo’linedi: erksiz, shıg’arılg’an-erksiz h’a’m erkin. Erksiz impuls generatorlarında elektrodlar aralıg’ındag’ı fizik jag’dayına qarap impuls ko’rsetkishleri ko’rsetiledi. Erkin impuls generatorlarında islep shıg’arılıp atırg’an impulstın’ ko’rsetkishleri elektrodlar aralıg’ı jag’dayına baylanıslı emes.

Quram duzilisi aktiv karsılık, induktivlik h’a’m sıyımlıqtan ibarat kombinatsiyalang’an jıynawshı –relaksatsion generatorlar h’a’m ken’ qollanıladı. Bunday generatorlarda elektr energiya kondensatorının’ elektr maydanında yaki induktivliktin’ elektromagnit maydanında zapaslanadı. Relaksatsion impuls generatorlarının’ RC-,LC- RLC- impuls generatorları tu’rleri bar. Maselen, RLC-impuls generatorının’ islew tiykarın ko’rip shıg’amız (7.3-suret)

7.3-su’wret. Relaksatsion RLC-generatorının’ sxeması.
RC-generatorlarg’a salıstırg’anda RLC-generatorlar kishirek kernewde isleydi, sebebi ol shınjırda rezonans h’adiysesi ju’zege kelgende kondensator – jıynawshı kernew ma’nisi ta’minlewshi dereginin’ kernew ma’nisine qarag’anda joqarı boladı. Kondensatordın’ zaryadlanıwı eksponentsial yaki tebrenbe nızam boyınsha ken’eyiwi mu’mkin.Zaryadlaushı shınjırdın’ bunday is jag’dayına kondensatordın’ zaryadlanıw waktının’ aqırına kelip, kernew ma’nisi ta’minlew deregi EQK tin’ eki eseli mug’darına ten’ boladı. Kondensatordın’ maksimal kernewi  qatnasına baylanıslı. Relaksatsion generatorlardın’ tiykarg’ı kemshiligi –impulslar chastotasının’ elektrodlar aralıg’ı fizik alıq jag’dayına baylanislıg’ı. Jıynaushı kondensatorda berilgen wakıtta, elektrodlarg’a jalg’aytug’ın basqarlatug’ın kayta jalg’awshılardı razıryadlawshı shınjırg’a jalg’anıwı bul kemshilikti saplastırıug’a alıp keledi.
Ken’ diapazonda ko’rsetkishleri tegislenetug’ın impulsi statik alıq generatorlar da isletiledi. Olarda tuwrı mu’eshli h’a’m bir polyusli impulislar an’sat qa’liplestirledi. Statik generatorlar islew tiykarına qarap g’a’rezsiz qozg’atqıshlı generatorlar, avtogeneratorlar h’a’m invertorlarg’a bo’linedi.
7.4-su’wret ken’ diapazonlı impuls generatorının’ kuramı duzilisi ko’rsetilgen.Onin’ quramı ta’minleu deregi TO, altı ku’sh blogı, ajratıwshı diod D, iske qosıw bloki İKB, waziypalaushı generator UG, quwat kusheytirgish KK h’a’m kısqa tutasıwdan korg’awshı blok QB dan ibarat.

7.4-cu’uret. Ken’ diopazonlı impulslar generatorının’ du’zilisi.

Kush blokları h’a’m iske tu’siriw blokları quramında gilt rejiminde isleytug’ın tranzistordan paydalanılg’an.Wazıypalawshı generator quramında h’a’m sinxronlı qayta jalg’anatug’ın kem qwatlı impulslar islep shıg’arıladı. Bul impulslar elektrodlar aralıg’ının’ tesiliwine h’a’m kishi kernewli razıryadtın’ qa’liplesiwine ja’rdem beredi. Diod D tesiliw bolg’ansha jawıq jag’dayda boladı. Tesiliwden keyin elektrodlar aralıg’ındag’ı kernew 40-25 V qa pa’seyedi, diod D ashıladı h’a’m elektrodlar aralıg’ınan tok impulslı o’tedi h’a’m onın’ ma’nisi parellel ku’ch blokları sanı menen anıqlanadı. Ku’sh bloklarının’ sinxron o’shirliwi razryadtı toqtatadı. Elektrodlar aralıg’ında qısqa tutasıw ju’zege keliwi menen ku’ch bloklarındag’ı tranzistorlar h’a’m o’shırledi. Elektrodlar arasındag’ı qısqa tutasıwdın’ aldı alıng’annan son’ impulslardı uzatıu tiklenedi.

Metallarg’a elektroerozion usılda islew beriwde,impuls generatorlarının’ islep shıg’arıp atırg’an impulslardın’ chastotası 50-100 Gts bolıwı talap etiledi.
Kommutatorlı h’a’m induktorlı islew printsipi boyınsha impuls generatorlardag’ı impulslardın’ dawamlıg’ın milisekundlarg’a shekem sozıw mumkin boladı.