13-bob. “O’TY” aj ning iqtisodiy faoliyat boshqarmalari

16.3. “Toshkent-Markaziy Vokzali” filiali faoliyati tavsifi
Yirik temir yo’l uzellarining vokzal majmualari har kuni o’n minglab yo’lovchilarga xizmat ko’rsatadi. Bu sharoitda vokzalning funkstional xizmatlari yo’lovchilarga individual va ommaviy xizmat ko’rsatish bilan shug’ullanishadi. Vokzal xizmatlarining noan’anaviy turlarini bajarish va har bir mijozga individual yondashuvni talab etadigan yo’lovchilarning servisga bo’lgan talabining oshishi ancha vaqt, mehnat, texnik va moliyaviy resurslar xarajatini talab etadi. Shu bilan birga bu xizmatlar vokzallarning funkstional va texnologik imkoniyatlariga mos kelmaydi va realizastiya qilinmasdan qoladi hamda o’z navbatida yo’lovchilar tomonidan noroziliklar va shikoyatlarni keltirib chiqaradi.

Servis markazlarini yaratish vokzal xizmatlarining ushbu muammolaridan kelib chiqqan. An’anaviy xizmat ko’rsatishda xizmat ko’rsatish to’g’ri yo’lga qo’yilgan vokzal tizimining servis markazlari bilan raqobatlashishi bir qancha sabablarga ko’ra juda qiyin. Shuning uchun servis markazlar o’zlarining moddiy bazasini mustaxkamlashda vokzallar bo’linmalari tomonidan ko’rsatilmaydigan yangi xizmatlarni yaratish va sotishga asta-sekin o’tadi. Ancha oldin qurilgan vokzal majmualari o’zida raqobatlashuvchi bo’linmalarni yaratish va joylashtirishni oldindan o’ylab ko’rmadi, shuning uchun servis markazlarni vokzallarda joylashtirish yo’lovchilarga xizmat ko’rsatish uchun doimo ham muvaffaqiyatli emas. Hozirgi kunda vokzal majmuasi va uning har bir bo’linmasiga xizmat ko’rsatuvchi ikki tizimi sifatida qarash zarur: birinchisi – ommaviy yo’lovchi oqimi uchun qat’iy belgilangan standart operastiyalarni ko’paytirish; ikkinchisi – kam xajmli yo’lovchi oqimi uchun individual operastiyalarni ko’paytirish. Bunday yondashuv servis markazining raqobat elementini saqlab qolgan holda vokzal kompleksi ishiga qo’shilishini osonlashtiradi va yo’lovchilarga xizmat ko’rsatishni yaxshilaydi.

O’z funkstiyalarini amalga oshirishda servis markazi vokzal majmuasida:

• 
  Yo’lovchilarga majmuaviy xizmat ko’rsatish uchun birlashtirilgan bitta(ikkita) zal;
  
• 
  Mijozlarga biletlarni etkazib berish, sotish va bronlash; bagajni etkazib berish, saqlash va rasmiylashtirishni tashkil qilish;
  
• 
  Joylashtirish xizmatlarini ko’rsatish;
  
• 
  Avtotransport xizmatini ko’rsatish, transfer ta’minlash;
  
• 
  Ekskursiya-turistik xizmatlari bo’yicha ma’lumot-axborot xizmati;
  
• 
  Mobil qo’l telefonlari, pochta-telegraf xizmatlari, valyuta ayirboshlash, kompyuter, poligrafiya va foto xizmatlar bilan ta’minlash;
  
• 
  Bar(bufet)i bo’lgan, videotizim bilan ta’minlangan yuqori komfortga ega dam olish zali;
  
• 
  Korporativ mijozlar uchun xizmat ko’rsatuvchi zal;
  
• 
  Servis markazi xodimlarining ruhiy charchog’ini chiqarish uchun ayrim xonasi mavjud bo’lgan ma’muriy-boshqaruv personali uchun bino;
  
• 
  Qo’l yuki va bagajni saqlash uchun bino;
  
• 
  Sanitar-gigienik majmua;
  
• 
  Avtotransportlar uchun turar joylarga ega bo’lishi lozim.
  

Yo’lovchilarga servis xizmatlarini tashkil qilishdagi asosiy muammolardan biri chipta sotishni tashkil qilish hisoblanadi. Turistik sohada servis markazi ichki va xalqaro turlarni shakllantiradi, temir yo’l transporti bilan birgalikda turistik dasturlarni ishlab chiqadi va vizalarni, chet el pasportlarini rasmiylashtirish bo’yicha xizmatlar ko’rsatadi.

Temir yo’l transporti iktisodiy rivojlangan holda samarali ishlashi uchun o’z sarflarini qisqartirishi, foydalanuvchilarga ko’rsatiladigan xizmatlar sifatiga va so’rovlar o’zgarishidagi o’sib borayotgan talablariga egiluvchan munosabatda bo’lishi bu eng asosiy tadbirdir.

Temir yo’l transportining iktisodiy muammolari va ularni xal etishning mavjud yo’llarini tadqiq qilish, tarmokning tarkibiy islohotlari Dasturini muvaffaqiyatli amalga oshirish va “O’ztemiryo’lyo’lovchi” AJ ning transport xizmatlari bozoridagi raqobatbardoshligini ta’minlashga qulay sharoit yaratadi. Korxonaning bosh maqsadi yo’lovchilarga madaniyatli xizmat ko’rsatish, yo’lda yurish davomida yo’lovchi poezdlarida maksimal qulay sharoitlar yaratish, yo’lovchilarga, yuridik va jismoniy shaxslarga temir yo’l, tijoriy, bagaj, yuk bagajlari tashuvlarida ko’rsatiladigan servis xizmatlarini yanada yaxshilash, xamda bu turdagi faoliyatdan qo’shimcha daromad olish. Vokzallarda yo’lovchilarga ko’rsatiladigan xizmatlarni pulli va bepul ko’rsatiladigan xizmatlarga ajratish mumkin.