13- mavzu: elektroliz. Elektroliz qonunlari reja

---

13- Mavzu: ELEKTROLIZ. ELEKTROLIZ QONUNLARI 
Reja: 
1.
Tuz eritmalari va suyuqlanmalari elektrolizi. 
2.
Katod va anod elektrodlarda boradigan jarayonlar. 
3.
Eriydigan va erimaydigan anod elektrod yordamidagi elektroliz jarayoni. 
4.
Faradey qonunlari 
5.
Elektrolizni amalda qo’llanilishi. 
6.
Akumliyatorlar, ularni turlari(kislotali va ishqoriy) va ishlash prinsiplari. 
Tayanch iboralar:
Elektroliz, katod, anod, elektrod, akumliyator, elektolizor, suvli eritmalar, 
elektr toki, Faradey qonuni, kuchlanishlar, suvli eritmalar, oksidlanish, qaytarilish. 
Elektrolitlarning eritmalari va suyuqlanmalarida har xil ishorali ionlar (kationlar va 
anionlar) bo'ladi, ular suyuqlikning barcha zarrachalari kabi tartibsiz harakatda bo'ladi. Agar 
elektrolitning shunday eritmasi yoki suyuqlanmasiga, masalan, 
natriy xloridning suyuqlanmasiga 
(NaCl 801°S da suyuqlanadi) inert (ko'mir) elektrodlar botirilsa va o'zgarmas elektr toki o'tkazilsa, u 
holda ionlar e1ektrodlarga: Na+ kationlari - katodga, Cl- anionlari - anodga tomon harakatlanadi. 
Na+ ionlari katodga yetgandan keyin undan elektronlar oladi va qaytariladi:
Na
+
+ e = Na
xlorid ionlari Cl
-
esa elektronlarni anodga berib oksidlanadi:
2S
-
- 2e = Cl
2
Natijada katodda natriy metali, anodda esa xlor ajralib ciqadi. Agar endi bu ikki elektrod 
reaksiyalarini hadlab qo'shsak (oldindan birinchisini 2 ga ko'paytirib), u holda natriy xlorid 
elektro1izining umumiy tenglamasil1i olamiz:
Na
+
+ e = Na 2 
2Cl
-
- 2e = C1
2
1
2Na
+
+ 2Sl elektroliz ) 2Na + C1
2
yoki
2NaCl elektroliz ) 2Na + Sl
2
Vu reaksiya oksidlanish-qaytarilish reaksiyasi hisoblanadi: anodda oksidlanish jarayoni, katodda 
qaytarilish jarayoni sodir bo'ladi.