12-вариант 1-топшриқ 12. Мавзу: Дарс-жисмоний тарбиянинг асосий шакли сифати

1.4Жисмоний тарбия бўйича мактабдан ташқари иш


Болаларни ҳар томонлама ривожлантириш, уларни соғлом турмуш тарзига ўргатишнинг зарурий омилларидан бири жисмоний тарбия ва спорт ҳисобланади.
Соғлом болани ривожлантириш борасида олиб борилаётган илмий тадқиқотлар шуни кўрсатадики, бола организмининг шаклланишида жисмоний тарбия ва спортнинг таъсири беқиёс ҳисобланади. Инсон организми мунтазам равишда ҳаракатларга биологик эҳтиёжни сезади. Бу ҳаракатлар жисмоний камолотга эришишда ва интеллектуал ривожланишда фаол биологик стимул вазифасини бажаради. Организмнинг шиддат билан ўсиш ва ривожланиш даври болалик ҳамда ўсмирлик вақтига тўғри келади. Бугунги кунда республикамизнинг соғлом ва уйғун ривожланган фуқаросини шакллантиришни жисмоний тарбия ва спортсиз тасаввур этиб бўлмайди. Тўғри ташкил этилган жисмоний тарбия ва спорт машғулотларининг болалар соғлиги ва ташқи муҳитнинг ноқулай таъсирларига қарши туриш қобилиятига муҳим таъсир кўрсатиши тўғрисида илмий асосланган тадқиқотлар мавжуд.
Жисмоний тарбия ва спорт билан шуғулланиш болалар ва ўсмирларда келажакка ишонч, руҳий ва маънавий тетикликни шакллантиради, ватанпарварлик ва Ватанни севиш ҳис-туйғуларини шакллантиради. Спортни болаларнинг кундалик эҳтиёжига айлантириш ва уларни спорт турларига жалб этиш мақсадида жойларда жуда кўп оммавий мусобақалар ўтказилмоқда.
Республикамизнинг шаҳар ва қишлоқларида мавжуд 3 млн. 554 минг ўғил ва 3 млн. 416 минг қиз болаларнинг спортнинг кўпроқ қайси турига қизиқиши ўрганилиб, шаҳар, қишлоқ ёки олис овуллар, тоғ ёки чўл ҳудудларига мос спорт турларини ривожлантириш имкониятларига алоҳида эътибор қаратилмоқда.
Шунга биноан 6,9 млн. дан ортиқ ўғил ва қиз болаларни бўш вақтларида 91640 спорт тўгараги ва бўлимларига жалб этиш, ўқувчилар ўртасидаги Республика мусобақаларини ташкил этиш ва молиялаштириш, спортни моддий-техник базасини мустаҳкамлаш, спорт иншоотларини сертификатсиядан ўтказиш, жисмоний тарбия ва спортга оид ўқув қўлланмалари ҳамда спорт турлари бўйича мусобақа қоидаларини тайёрлаш каби ишлар амалга оширилмоқда.
Мамлакатимизда жорий этилган болалар спортини замон талаблари асосида ривожлантиришга хизмат қиладиган уч босқичдан иборат мусобақаларнинг яхлит миллий тизими ёшларни узлуксиз спортга жалб қиладиган асосий механизм бўлди. Ушбу тизим:
- вилоят ҳокимликлари, тегишли вазирликлар ва спорт ташкилотларининг ўқувчи-ёшларни спортга кенг жалб қилиш борасидаги ҳаракатларини бирлаштирди;
- қишлоқ жойларида тарқоқ, ўзаро боғлиқ бўлмаган ва аниқ мақсадга қаратилмаган мусобақаларни тартибга келтирди.
Мазкур тизим мусобақаларини янада такомиллаштириш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2003 йил 3 июнда “Ўқувчи ва талаба-ёшларни спортга жалб қилишга қаратилган узлуксиз спорт мусобақалари тизимини ташкил этиш тўғрисида”ги 244-сонли қарорига биноан “Умид ниҳоллари”, “Баркамол авлод” ва “Универсиада” спорт мусобақаларининг республика финалининг уч йилда бир маротаба ўтказилиши белгиланди.
Бугунги кунда республикамизнинг барча шаҳар ва олис қишлоқларида ҳам спорт заллари, майдончалари, клублари, саломатлик марказлари янгитдан қурилиб, эскилари эса таъмирланиб, фойдаланишга топширилмоқда. Бу ерларда ўқувчи ёшлар ўзларининг ёқтирган спорт турлари билан шуғулланишмоқда.