12-mavzu. Korxona faoliyatini boshqarish asoslari. Sanoatning maqsadli yo`nalishlari. Reja

Boshqarishning iqtisodiy usullari iqtisodiy manfaatlardan foydalanishga asoslanadi.Har qanday jamiyatning iqtisodiy munosabatlari, eng avvalo manfaatlarda namoyon bo`ladi. Manfaatlar uch xil bo`ladi:

• 
  umumjamiyat manfaatlari;
  
• 
  jamoa manfaatlari;
  
• 
  shaxsiy manfaatlar.
  

Umumjamiyat manfaatlarini ro`yobga chiqarish maqsadida quyidagi iqtisodiy boshqaruv usullariga e`tibor beriladi:

• 
  korxonalar va xo`jaliklarga faoliyat yuritishlarida erkinlik va mustaqillik berish;
  
• 
  xo`jaliklarni pirovard natijalarga binoan moddiy rag`batlantirish, soliq imtiyozlarini berish;
  
• 
  moliya-kredit munosabatlarini takomillashtirish;
  
• 
  baxo,foyda, soliq, rentabellik, raqobat va h.k.
  

Iqtisodiy boshqaruv usullarining asosiy vazifasi ishlab chiqariladigan mahsulot birligiga sarflanadigan xarajatlarni kamaytirishga imkon beruvchi xo`jalik mexanizmlarining yangi usullarini, shuningdek, manfaatdorlik muhitini vujudga keltirish va ulardan samarali foydalanishdir.
Boshqariluvchi ob`ektga iqtisodiy usullar orqali ko`rsatiladigan ta`sir korxonalarni:

• 
  jiddiy rejalar qabul qilishga;
  
• 
  mehnat va moliya resurslaridan yanada unumliroq foydalanishga;
  
• 
  yangi texnologiyalarni joriy qilishga;
  
• 
  mehnat unumdorligini oshirishga;
  
• 
  raqobatbardosh mahsulotldarni ishlab chiqarishga rag`batlantiruvchi va da`vat etuvchi bo`lishi kerak.
  

Boshqaruvning iqtisodiy usullari jumlasiga:

• 
  kredit va foiz stavkalari;
  
• 
  soliq va soliq yuki;
  
• 
  boj to`lovlari;
  
• 
  subsidiya va sanatsiya;
  
• 
  litsenziya;
  
• 
  transfert to`lovlari;
  
• 
  narx-navo va h.kh kiradi.
  

Subsidiya –bu davlat tomonidan aniq maqsad yo`lida ishlatish uchun qaytarib olmaslik sharti bilan ajratiladigan pul mablag`i.