12-Мавзу. Корхоналар иқтисодий ночорлиги (банкротлиги)ни баҳолаш ва таҳлил қилиш

Иқтисодий ночорлик хавф-хатарларини аниқлашда молиявий ҳолат таҳлили ва банкротликни аниқлашнинг турли моделлари

Иқтисодий ночорлик (банкрот)ликни баҳолашнинг миллий ва халқаро тажрибаларидан шуни кузатиш мумкинки, иқтисодий ночорлик (банкротлик)ни аниқлашнинг жуда кўп моделлари тузиб чиқилган ва улар таркибидан энг оммалашган шаклларини келтириб ўтамиз.

Америка олимлари томонидан ишлаб чиқилган методик тартиб бугунги кунда дунёнинг 100 дан ортиқ давлатларида кенг фойдаланилмоқда. Улар таркибида энг муҳими Альтман моделидир.
Альтман моделининг икки ва беш факторли формуласи мавжуд:
Икки омилли Альтман формуласи:
Z = -0.3877 — 1.073 * X₁ + 0.0579 * X₂
-жадвал
Кўрсаткичлар ва уларни аниқлаш тартиби

Омиллар белгиси	Омиллар	Аниқланиш тартиби	МҲХС бўйича аниқланиши
X1	Жорий ликвидлик коэффициенти	Айланма активлар / Қисқа муддатли мажбуриятлар	(Working Capital) / Current liabilities
Х2	Капиталлашув коэффициенти	Узоқ муддатли мажбуриятлар + Қисқа муддатли мажбуриятлар/Хусусий капитал	Book value of Total Liabilities / Value of Equity

Z<0 – иқтисодий ночорлик эҳтимоли 50 фоиздан кам;
Z>0 – иқтисодий ночорлик эҳтимоли 50 фоиздан юқори;
Z=0 – иқтисодий ночорлик эҳтимоли 50 фоизга тенг.