12-mavzu: Ekskursiya rahbari – gidga qo‘yilgan talablar

Jabrlanuvchini jonlantirish(reanimatsiya) chora-tadbirlarini o‘tkazish usullari. Sun’iy nafas berishni «og‘izdan-og‘izga», «og‘izdan-burunga» o‘tkazish usullari mavjud bo‘lib, jabrlanuvchi nafas olmayotganda, qiyinchilik bilan (o‘qtin-o‘qtin, talvasali) nafas olganida yoki nafas olishi yomonlashib borayotganda o‘tkazish kerak. Sun’iy nafas berishni mustaqil nafas olish paydo bo‘lgandan keyin davom ettirish kerak emas. Sun’iy nafas berishda gid quyidagilarga amal qilishi kerak:

• 
  imkon darajasida jabrlanuvchini orqasi bilan yotqizish;
  
• 
  jabrlanuvchini siqib turgan narsalaridan (sharfni olish, yoqasini yechish, kamarini yechish va h.k.) ozod qilish;
  
• 
  jabrlanuvchi og‘zini yot narsalardan tozalash;
  
• 
  og‘iz katta ochilgan va pastki jag‘ oldinga yo‘naltirilgan bir vaqtda pastki tishlar yuqoridagi tishlardan bir muncha oldinda bo‘lishini saqlagan holatda sun’iy nafas berish. Agar og‘izni ochish imkoni bo‘lmasa, u holatda ildiz tishlar orasi bilan (og‘iz burchagiga) metall plastika yoki qoshiqcha qo‘yish mumkin va og‘izni ochish lozim;
  
• 
  jabrlanuvchi yonboshida turish, bir qo‘lni uning bo‘yniga o‘tkazish boshqa qo‘l kafti bilan uning peshonasidan ushlab boshga maksimal bukilish holatini (aksirash holatini) berish lozim;
  
• 
  jabrlanuvchiga egilish chuqur nafas olib og‘ziga sun’iy nafas berish. Sun’iy nafasni doka, qo‘l ro‘molcha, maxsus havo o‘tkazgich moslama orqali amalga oshirish lozim;
  
• 
  mustaqil nafas olish bo‘lmagan va puls bo‘lgan taqdirda sun’iy nafas berishni o‘tirgan holatda yoki vertikal holatda berish mumkin;
  
• 
  sun’iy nafas berishning soniyali oraliqlariga rioya qilish shart (har bar nafas berish oralig‘i 1,5-2 sekundni tashkil qilishi kerak);
  
• 
  jabrlanuvchida mustaqil nafas olish paydo bo‘lgach (vizual ko‘krak qafasini harakatiga qarab baholanadi) sun’iy nafas berishni to‘xtatish va jabrlanuvchini turg‘un yonbosh holatga yotqizish kerak.