12-Мавзу: Эгилувчи темирбетон конструкцияларни нормал кесимлар бўйичв чегаравий холатлар усулининг биринчи гурухи бўйича мустахкамликка хисоблаш. Режа

Яхлит плиталарнинг қалинлиги одатда h = 50...100 мм олинади. Катта оралиқнинг кичик оралиққа нисбати l2=l1>3 бўлган тўсинсимон плиталарда, шунингдек ўлчамлар нисбатидан қатъинaзap, контур бўйлаб таянган плиталарда, биринчи ҳолда ишчи арматура l1 оралиқ бўйлaб, иккинчи ҳолда – плитанинг таяниш чизиғига тик равишда қўйилади. Икки йўналишда эгиладиган плиталарда ишчи арматура ҳар иккала йўналишда жойлаштирилади.

Тўсинсимон плиталарнинг ишчи арматуралари унинг чўзилувчи сиртига яқин жойлаштирилиши зарур; бунда, албатта, талаб этилган ҳимоя қатлами қолдирилади. Эркин таянган плиталарда арматура тўри фақат пастки чўзилиш зoнacигa, кўп оралиқли узлуксиз плиталарда эca, эгувчи моментлар эпюрасига мувофиқ paвишдa, таянчлар оралиғида пастки ва таянч устида эса устки чўзилиш зонасига жойланади.

Плиталарнинг ҳисобий узунликлари: қовурғали монолит плиталарда – очиқ оралиқ узунлигига тенг бўлaди, эркин таянган плиталарда – очиқ оралиқ узунлигига плита қалинлигини қўшиб олинади. Плиталарда ишчи арматуралар диаметри 5–12 мм, монтаж арматураларники эса 4–8 мм олиниши мумкин. Ишчи арматуранинг умумий юзаси ҳисоб асосида белгиланади; монтаж арматурасининг юзаси конструктив равишда қабул қилинади; бу юза энг катта момент ҳосил бўладиган кесимдаги ишчи арматура юзасининг 10 % идан кам бўлмаслиги лозим.

Тўсинлар ва уларни лойиҳалаш. Темирбетон тўсинларнинг кўндаланг кесимлари турли шаклларга эга бўлиши мумкин. Булар ичида энг кўп тарқалганлари тўғри тўртбурчак (26.3–расм, а), токчаси юқорида жойлашган тавр (26.3–расм, б) ва қўштавр (26.3–расм, с) шаклли кесимлардир. Шулар билан бир қаторда токчаси пастда жойлашган тавр (26.3–расм, в), трапециясимон (26.3–расм, г), ичи бўш (26.3–расм, ж) ва бошқача шаклли кесимлар ҳам қўлланади. Тавр шаклли кесимлар алоҳида тўсинларда ҳам, қовурғали монолит ёпмаларда ҳам учрайди.

Тўсинлар ва уларни лойиҳалаш. Темирбетон тўсинларнинг кўндаланг кесимлари турли шаклларга эга бўлиши мумкин. Булар ичида энг кўп тарқалганлари тўғри тўртбурчак (26.3–расм, а), токчаси юқорида жойлашган тавр (26.3–расм, б) ва қўштавр (26.3–расм, с) шаклли кесимлардир. Шулар билан бир қаторда токчаси пастда жойлашган тавр (26.3–расм, в), трапециясимон (26.3–расм, г), ичи бўш (26.3–расм, ж) ва бошқача шаклли кесимлар ҳам қўлланади. Тавр шаклли кесимлар алоҳида тўсинларда ҳам, қовурғали монолит ёпмаларда ҳам учрайди.