12-маъруза: Маълумотлар базасини бошқариш тизимлари

МББТ нинг функциялари:

• Маълумотларни тасвирлаш. Маълумотлар устидаги операцияларга қўйилган чекланишлар МБ даги маълумотларнинг ўзгармайдиган хусусиятларини олдиндан тасвирлаш имкониятини яратади. Бундай тасвирлаш маълумотларни тасвирлаш ёки МБ схемаси деб юритила бошланди.Тасвирлаш махсус маълумотларни тасвирлаш тиллари (БТТ) орқали бажарилади.
• Маълумотлар билан манипуляция қилиш-ММТ. База тил сифатида универсал тил (Delphi, С++, …) дан бири олиниши мумкин.

Маълумотлар билан ишлаш ва ҳисоботларни генерация қилиш.

• Маълумотлар билан ишлаш ва ҳисоботларни генерация қилиш.
• Талаблар тили. Бу тил ёрдамида фойдаланувчи МБга талабларини ёзишлари мумкин ва шу заҳотиёқ жавобларини олиши мумкин.
• Мулоқот воситалари. Фойдаланувчиларга қулайликларни ошириш учун ва маълумотларга мурожаат қилиш оперативлигини ошириш учун кўпчилик МББТлар дисплей орқали мулоқот тарзида ишлашга мўлжалланган. Бундан ташқари МББТ ларига мулоқотли ишлайдиган амалий дастурларни қуришни енгиллаштирувчи воситалар ҳам киради.
• Сервис хизмати. Сервис хизматига МБ нинг яхлитлигини таминловчи ва хилма-хил турдаги маълумотнома берувчи функциялар киради.

МББТ қуйидагича тавсифланади:

• Бажарилишлик (Исполнимость) - фойдаланувчи сўровига ҳозиржавоблик билан мулоқотга киришиш
• Минимал такрорланишлик (Минимальная повторяемость) - МБдаги маълумот иложи борича кам такрорланиши лозим, акс холда маълумотларни излаш сусаяди.
• Яхлитлик – ахборотни МБда саклаш иложи борича маълумотлар орасидаги боғлиқликни асраган ҳолда бўлгани, айни муддао.

Хавфсизлик (Безопасность) – МБ рухсат берилмаган киришдан ишончли ҳимоя қилинган бўлиши лозим. Факат фойдаланувчи ва тегишли ташкилотгина маълумотларга кира олиш ва фойдаланиш ҳуқуқига эгалик қилиши мумкин.

• Хавфсизлик (Безопасность) – МБ рухсат берилмаган киришдан ишончли ҳимоя қилинган бўлиши лозим. Факат фойдаланувчи ва тегишли ташкилотгина маълумотларга кира олиш ва фойдаланиш ҳуқуқига эгалик қилиши мумкин.
• Миграция–баъзи бир маълумотлар фойдаланувчилар томонидан тез-тез ишлатилиб турилади, бошқалари эса фақат талаб асосида ишлатилади. Шунинг учун маълумотларни ташқи хотираларда жойлаштирилади ва уни шундай ташкил килиш керакки, энг кўп ишлатиладиган маълумотларга мурожаат қилиш қулай бўлсин.