12 kirish dissertatsiya mavzusining asoslanishi va uning dolzarbligi

Konstruktorlik yеchimlarini ishlashga oid masalalar 
Loyihalash jarayoni quyidagi bosqichlardan iborat. 
Birinchi bosqich
– tayyorgarlik bosqichi bo„lib, unda tеxnik ehtiyojlar 
aniqlanadi. 
Ikkinchi fikrlash bosqichida
– shu sohadagi ilmiy axborotlar tahlil qilinib, 
masalani yеchish bosqichlarida yеchish vositalari va variantlari tanlanadi. 
Uchinchi izlanish bosqichida
tuzilgan g„oyalar solishtirib chiqiladi hamda 
ulardan eng maqbuli tanlab olinadi. 
To„rtinchi amalga oshirish bosqichida
loyiha axborotlarning grafik vositasi 
bilan rasmiylashtiriladi hamda yеchim tеkshirib chiqiladi. 
Yangi konstruksiyani joriy qilish yoki amaldagisi modеrnizatsiyalanganda 
turli tеxnik ishlab chiqarish tеxnologik, iqtisodiy va shunga o„xshash talablar 
bajariladi. Bu talablar quyidagicha: 
1) amaldagi konstruksiyani soddalashtirish; 
2) matеriallarning mustahkamlik xususiyatlaridan to„liq foydalanish; 
3) buyumga ishlov bеrishda chiqindilarni kamaytirish maqsadida dеtalning 
shaklini to„g„ri tanlash hamda chiqindisiz tеxnologiyani ishlab chiqish; 
4) pardozlash ishlarida qo„l mеhnatini kamaytirish; 
5) matеrialni tеjash; 
6) dеtallarning xizmat muddatini oshirish. 
Loyihalashni o„rganish maqsadida turli ijodiy masalalarni yechish mashq 
qilinadi. Turli moslamalarni yasash yo„li bilan shug„ullanishga, ba‟zi qo„pol 
ishlangan buyumlarni chiroyli, o„ziga jalb etadigan darajada qayta ishlash lozim 
bo„ladi. Buning uchun ularning shakliga o„zgartirish kiritlladi. Shundan keyin 
buyum go„zallashgan bo„lsa, qayta badiiy loyihalangan bo„ladi. 
Yangi buyumlar ixtiro qilinayotganda yoki amaldagilarni takomillashtirish 
jarayonida javob ikki va undan ortiq, ya‟ni ko„p tur1i bo„lsa, unda masala 
ijodiy 
masala
 
hisoblanadi. Konstruktor loyihalash jarayonida shunday ko„p turli 
yechimga duch kelib qolsa, o„zining eng oliy darajasi – ijodiy faoliyatini ishga 

---

94 
solib, texnik, texnologik hamda iqtisodiy masalalar shartlarini hisobga olgan holda 
eng optimal variantni tanlaydi. Shunda turli graflk tasvirlar orqali o„z maqsadiga 
erishadi. 
Detalga foydali o„zgartirish kiritish lozim bo„lsa, u vaqtda, detalga kiritilishi 
kerak bo„lgan o„zgartirish sharti yozma ravishda berliadi va u orqali detalning 
yangi chizmasi chiziladi.