12-Amaliy ish O’zgaruvchan tokdan foydalanishda elektr portlatish tarmog’ini hisoblash

12-Amaliy ish
O’ZGARUVCHAN TOKDAN FOYDALANISHDA ELEKTR PORTLATISH TARMOG’INI HISOBLASH.

Bir zumda o’tadigan tok kuchi qiymati (А) quyidagicha aniqlanadi:

bunda I_max – tok kuchining maksimal qiymati, А; ω – burchak chastotasi, с^-1.
f=50Grs standart chastotada, burchak chastotasi sekundiga ω=100π radian bo’ladi, ya’ni ω≈314 s^-1, t- vaqt momenti, с.
Uzatish vaqtida portlatish tarmog’idan o’tadigan impuls quyidagiga teng bo’ladi: ɵ_min (А²∙s),

bunda t_в.min –sezgirligi nisbatan yuqori bo’lgan ED yonuvchi tarkibining alangalanishi boshlanadigan vaqt, s; ɵ_min – minimal uzatish vaqti, s.
Ushbu qiymat sezgirligi yuqori(k_в.min) va sezgirligi past (k_в.max) bo’lgan EDlar alangalanish impulslari farqidan katta bo’lishi lozim, ya’ni

Natijada tarmoqni portlatish uchun kerak bo’ladigan o’zgaruvchan tok qiymati (A) quyidagiga teng bo’ladi:

Tokni uzatish vaqti quyidagi qiymatlarda bo’lishi mumkin:

bunda Т – tok davri; Т=1/f

t_в ning qiymatini yuqoridagi formulaga qo’ysak, I_б ni aniqlash uchun quyidagiga ega bo’lamiz:

Mahrajdagi (-) ayirish belgisi ɵ<Т/2 bo’lganda va (+) qo’shish belgisiТ/2<ɵ<Т bo’lganda qo’yiladi.
I_б ning hisoblab topilgan qiymati portlatish ishlari amaliyotida kafolat tok qiymatidan katta bo’ladi, chunki ushbu formula eng yomon sharoitlarda ham portlashni ta’minlash uchun hisoblanadi.
12.1-misol. Agar k_в.max=2,5 А²∙ms, k_в.min=0,6 А²∙ms, ɵ_min=1,2 ms bo’lsa standart chastotali tokda EDni kafolatli portlatish uchun tok kuchi qiymati aniqlansin.
Masala yechimi.f=50 Grs standart chastota uchun yarim davri Т/2=10^-2 s ga teng. Bundan ɵ<Т/2 ekanligi kelib chiqadi, ya’ni mahrajda (-) ayirish belgisi qo’yiladi. Kafolatli o’zgaruvchan tok quyidagiga teng bo’ladi:

12.1-masala. Alangalanish impulse va maksimal uzatish vaqti yuqoridagi misolda ko’rsatilgan qiymatlarda bo’lgan standart EDlarni portlatish uchun 100 Grs chastotali o’zgaruvchan tok qiymati aniqlansin.
12.2-masala.EDlar ko’rsatgichlari k_в.max=2,2 А²∙ms, k_в.min=0,8 А²∙ms,ɵ_min=1,5 ms bo’lsa, 75Grs chastotali o’zgaruvchan tok qiymati aniqlansin.
12.3-masala.ED ko’rsatgichlari k_в.max=2,5А²∙ms, k_в.min=0,6 А²∙ms, ɵ_min=1,5 ms bo’lsa, 200 Grs chastotali o’zgaruvchan tok qiymati qanday bo’lishi lozim?
12.4-masala.Agar k_в.max=2,0А²∙ms, k_в.min=0,8 А²∙ms, ɵ_min=1,2 ms bo’lsa, 400 Grs chastotali o’zgaruvchan tok qiymati aniqlansin.
12.5-masala.Agar k_в.max=2,4 А²∙ms, k_в.min=0,6 А²∙ms,ɵ_min=1,2 ms bo’lsa, 300 Grs chastotali o’zgaruvchan tok qiymati aniqlansin.