V. “Ишлаб чиқарилган (кўрсатилган) хизматлар” бўлимида хизматлар деганда - ишлаб чиқариш фаолиятининг фойдали натижалари, яъни истеъмолчиларнинг буюртмаси бўйича эҳтиёжларини қондириш, лекин моддий кўринишга эга бўлмаган (моддий кўринишга эга бўлган товарларга нисбатан) фаолият тушунилади.
Хизматлар олди-сотди объекти сифатида қатнашиб ва ишлаб чиқарувчининг харажатларини тўлиқ ёки қисман қопласа, бундай хизматлар бозор хизматлари ҳисобланади.
”Ишлаб чиқарилган хизматлар ҳажми” кўрсаткичи - хизматлар истеъмолчилари, яъни юридик ва жисмоний шахсларга кўрсатилган хизматлар учун тўловлар умумий ҳажмини.
Ҳисобот давридаги хизматларнинг ҳисоби қатъиян корхонанинг бирламчи ҳисобга олиш маълумотлари асосида юритилади.
Иқтисодий фаолият турлари бўйича хизматлар ҳажмини аниқлашда кўрсатилган хизматларга ҳисобланган тўловлар ҳисобга олинади.
Улгуржи ва чакана савдода ташкилотларининг хизмати сифатида сотилган товарларнинг сотиш ва сотиб олиш қийматларининг ўртасидаги фарқини ифодаловчи ялпи даромад ҳажми тушунилади.
Озиқ-овқат маҳсулотлари ва ичимликлар билан таъминлаш бўйича хизмат кўрсатувчи ташкилотлар сотилган маҳсулотларнинг тўлиқ қийматини, таом тайёрлашда ишлатилган маҳсулотларнинг қийматини қўшган ҳолда, ҚҚСсиз акс эттирадилар.
Шартнома, комиссион шартнома ва топшириқнома асосида товарларни олди-сотдиси билан шуғулланадиган даллолчилик корхоналари комиссион мукофотлари суммасини ҳисобга оладилар.
Суғурта хизматларининг ҳажми бевосита суғурта қилишдан тушган суғурта мукофотлари, қайта суғурталаш бўйича шартномавий суғурта мукофотларини қўшган ҳолда ва улардан қайта суғурталашга берилган шартномалар бўйича суғурта мукофотлари (бадаллари) чиқариб ташланган ҳолдаги умумий суммаси ҳисобланади.
1 январь ҳолатига фаолият юритаётган маиший хизмат кўрсатиш объектлари сони (бирлик) кўрсатилади, шу жумладан қишлоқ жойида жойлашганларини ажратган ҳолда.
Фаолият кўрсатаётган маиший хизмат кўрсатиш объекти - ҳақиқатдан ҳисобот даврида аҳолига хизмат кўрсатаётган, ҳамда таъмирлаш даврида, инвентаризация, санитария ишлов бериш ёки бошқа сабабларга кўра вақтинча ишламаётган, алоҳида фаолият кўрсатаётганлиги ёки саноат, қурилиш, транспорт ва ҳоказо корхоналар тузилмасида бўлишидан қатъий назар, фаолият юритаётган объектлар.
Маиший хизмат уюшмаларидаги бир бинода жойлашган, лекин ҳар хил хизмат турини кўрсатадиган ҳар бир ателье, цех, устахона алоҳида ҳисобга олинади.
Систематик равишда жойларда маиший хизматнинг қандайдир турини (мисол учун пойафзал ва кийим таъмирлаш устахоналари) кўрсатадиган территориал алоҳида пунктлар ҳам маиший хизмат кўрсатиш объектлари гуруҳига киритилиши лозим.
Бир неча маиший хизмат тури билан шуғулланадиган маиший хизмат кўрсатиш объектлар ҳисоботда қайси бир хизмат тури ҳажми кўпроқ бўлса, ўша бўйича бир марта ва битта объект сифатида кўрсатилади. Шу тартибда кўчиб юрадиган устахоналар ҳисоби ҳам юритилади.
Қишлоқ жойида жойлашган маиший хизмат кўрсатиш объектлари юқори турувчи ташкилоти қаерда жойлашганлигидан қатъий назар (шаҳар ёки қишлоқ), қишлоқ жойлари бўйича объектларга қўшилади.
Do'stlaringiz bilan baham: |