111- боб чорвачилик ва паррандачилик асослари

Zotli erkak cho‘chqalar. Naslchilikda foydalaniladigan katta yoshdagi cho‘chqalar baquvvat, vazni 250-300 kg, jinsiy jihatdan juda aktiv bo‘lishi kerak. Ulardan mazkur maqsadda surunkasiga 5-6 yil foydalaniladi.
Zotli ona cho‘chqalar. Urchitish uchun foydalaniladigan ona cho‘chqalar xo‘jalikda 4,5-5 yilgina parvarish qilinadi; shu muddat o‘tgandan keyin ularning serpushtligi kamayadi. Keyin ular yangi ona cho‘chqalar bilan almashtiriladi (20-21rasmlar).
Asosiy ona cho‘chqalar - jami ona cho‘chqalarning eng sog‘lom, baquvvat, eng serpushti hisoblanadi. Serpushtlik ona cho‘chqaning umr bo‘yi yoki ma’lum bir vaqtgacha davom etadigan mahsuldorligini aks ettiradi.
Asosiy ona cho‘chqaning vazni 200 kg dan kam bo‘lmasligi lozim. Bunday cho‘chqa yiliga ikki marta bolalab, 18-20 bosh cho‘chqa bolasini emizib katta qiladi. Ona cho‘chqaga baho berishda uning onalik sifatlari va sersutligi, ya’ni bir qorindan tug‘ilgan bir oylik barcha cho‘chqa bolalarining vazni e’tiborga olinadi, chunki shu davrda cho‘chqa bolalari faqat sut emadi. Zotli ona cho‘chqaning suti 60 kg dan kam bo‘lmasligi kerak. Har yili asosiy ona cho‘chqalarning 30-40% podadan chiqarilib, o‘rni sinovdagi yosh cho‘chqalar bilan to‘ldiriladi.
Sinovdagi yosh ona cho‘chqalar deganda, eng zotli erkak va ona cho‘chqalardan olingan hamda bir martagina bolalagan ona cho‘chqalar tushuniladi. Podadan chiqarilgan asosiy ona cho‘chqalar o‘rniga sinovdagi ona cho‘chqalarning eng yaxshisi, ya’ni birinchi bolalashda 9-10 ta yaxshi rivojlangan bola tuqqan hamda suti 60 kg dan kam bo‘lmagan cho‘chqalar tanlab olinadi.
Xo‘jaliklarda cho‘chqachilikni rivojlantirish eng arzon, tez yetiladigan go‘shtga ega bo‘lishdir. Bugungi kunda mamlakatimizda bolalarni, maktablarni, litsey, kollejlarni, kasalxona va askarlarni go‘sht bilan ta’minlashda, serdaromad foydali tarmoq hisoblanadi.


Nazorat savollari
1.Sho‘chqa chorvachiligini xalq xo‘jaligidagi ahamiyati qanday?
2.Go‘sht yetishtirishda cho‘chqachilikning ahamiyati qahday belgilanadi?
3.Asosiy ona cho‘chqaning vazni qanday uzgaradi?
4. Cho‘chqa go‘shti tuimligi qanday?