11-sinf Biologiya

destruktiv funksiyasi
tufayli litosferadan ajralgan mineral 
moddalar davriy aylanishga qo‘shiladi. 
Qaysi organizmlar tog‘ jinslarini 
kimyoviy moddalar yordamida 
yemiradi? 
Bakteriyalar, ko‘k-yashil suvo‘tlar, zamburug‘lar, lishayniklar 
Tirik moddaning muhit yaratish 
funksiyasini ahamiyati qanday 
bo’ladi? 
Birlamchi atmosferaning gaz tarkibi va birlamchi okean suvining 
tarkibi o‘zgardi, litosferada cho‘kindi jinslar qatlami, quruqliklarda esa 
unumdor tuproq qatlami hosil bo‘ldi. 
Tirik moddaning gaz almashinish 
funksiyasi qanday namoyon bo’ladi? 
Tirik organizmlar tomonidan gazsimon moddalarni o‘zlashtirilishi va 
ajratilishi orqali atmosferaning gaz tarkibi doimiyligini saqlab turishda 
aks etadi. 
Tirik moddaning oksidlanish-
qaytarilish funksiyasi qanday 
namoyon bo’ladi? 
Tirik organizmlarda sodir bo‘ladigan kimyoviy moddalarning 
oksidlanishi va qaytarilishi jarayonlarida aks etadi. 
Tirik moddaning transport funksiyasi 
qanday namoyon bo’ladi? 
Moddalarning og‘irlik kuchiga qarshi va gorizontal yo‘nalishda bir 
joydan boshqa joyga ko‘chishidir 
V.I. Vernadskiy atomlarning biogen 
migratsiyasi deb nimaga nisbatan 
aytgan? 
Tirik modda yordamida kimyoviy moddalarning migratsiyasini 
Biomassa deb nimaga aytiladi? 
Hayvonlar, o‘simliklar, mikroorganizmlarning umumiy massasi 

---

“Bio-Max-Ziyo” o’quv markazi 
39 
biomassa 
deb ataladi. 
Yer sayyorasining biologik massasi 
qanchani tashkil etadi? 
2423 milliard tonnani tashkil etadi 
 
Organizmlar
 
Tirik modda biomassasi
 
Qit’alar
 
Dunyo okeani
 
mlrd t
%
mlrd t
%
Yashil o‘simliklar
2400
99,2
0,2
6,3
Hayvonlar va mikroorganizmlar
20
0,8
3,0
93,7
Jami