11-sinf Biologiya

Tirik modda evolutsion yuksalish xususiyatiga ega
. 
4. 
Tirik modda adaptatsiya xususiyatiga ega
, ya’ni tashqi muhit sharoit- 
lariga yuksak darajada moslashadi. 
5. 
Tirik moddada hosil bo‘ladigan kimyoviy bog‘lar o‘zida katta 
energiya saqlaydi.
Shuning uchun ham tirik modda quyosh energiyasini 
transfor- matsiya qiladi va o‘zida to‘playdi. 
6. Tirik modda morfologik va kimyoviy xilma-xilligi bilan ta’riflanadi, 
ko‘payish xususiyati tufayli avlodlar almashinadi, ya’ni yangilanadi. 
7. Tirik modda alohida individlardan iborat, individlar populatsiyalarni, 
har xil populatsiyalar esa biotsenozlarni hosil qiladi. 
V.I.Vernadskiy tirik moddaning qanday 
harakatini farqladi? 
Faol va passiv harakatini farqlaydi. 
Faol harakatlanish nima? 
Organizmlarning energiya sarfi hisobiga mustaqil harakatlanishi 
faol 
harakat
hisoblanadi. 
Faol harakatlanishga misol ayting. 
Baliqlar suv oqimiga qarshi suziahi, qushlar Yerning tortish kuchini 
yengib uchishi. 
Passiv harakatlanishga misol ayting. 
Yerning tortish kuchi, gravitatsiya 
V.I.Vernadskiy nimani biosferani 
o‘zgartiruvchi kuch sifatida asosiy rol 
o’ynaydi deb hisoblagan? 
Tirik moddani 
“Biosfera” asari kimga tegishli? 
V.I.Vernadskiy 
Tirik moddaning asosiy funksiyalari 
qaysilar? 
1. Energetik funksiya
2. Konsentratsiyalash funksiyasi 
3. Destruktiv funksiyasi
4. Muhit yaratish funksiyasi
5. Gaz almashinish funksiyasi
6. Oksidlanish-qaytarilish funksiyasi
7. Transport funksiyasi
Tirik moddaning energetik funksiyasi 
qanday namoyon bo’ladi? 
Tirik organizmlarning quyosh energiyasini o‘zlashtirib, uni organik 
moddalarning kimyoviy bog‘lar energiyasiga aylantirishi va oziq zanjiri 
bo‘ylab o‘tkazishida namoyon bo‘ladi. 
Tirik organizmlarda qaysi element 
miqdori ko’p? 
Uglerod 
Tirik organizmlarda metallardan qaysi 
biri miqdori ko’p? 
Kalsiy 
Qaysi organizmlar kremniy to‘playdi? 
Bulutlar, diatom suvo‘tlar, nursimonlar 
Qaysi organizmlar yod to‘playdi? 
Qo‘ng‘ir suvo‘tlar 
Umurtqali hayvonlar skeletida qaysi 
element ko’p? 
Fosfor 
Tirik moddaning destruktiv 
funksiyasi qanday namoyon bo’ladi? 
Tog‘ jinslarining yemirilishi muhim jarayon hisoblanadi, chunki tirik 
moddaning