11-sinf Biologiya

Savollar 
Javoblar 
Antropogen omillar deb nimaga 
aytiladi? 
Antropogen omillar deyilganda insonning atrof-muhitga, ya’ni tirik 
organizmlar, biogeotsenozlar, biosferaga har qanday (bevosita va 
bilvosita) ta’siri tushuniladi. 
Antropogen omillar ta’sirida nimalar 
o‘zgaradi? 
1) iqlim; 2) atmosfera; 3) tuproq strukturasi; 4) suv havzalarining fizik 
holati va kimyoviy tarkibi o‘zgaradi. 
Antropogen omillarning qanday 
turlari mavjud? 
1) kimyoviy omillar; 2) fizik omillar; 3) biologik omillar; 4) ijtimoiy 
omillar 
Kimyoviy antropogen omillarga 
nimalar kiradi? 
1. Ekin maydonlariga ishlov berish maqsadida mineral o‘g‘itlardan 
foydalanish, hosildorlikni oshirish; 2. Zararkunanda hasharotlarga 
qarshi zaharli kimyoviy moddalarni qo‘llash; 3. Yerning geologik 
qobiqlari – atmosfera, gidrosfera, litosferaning transport va sanoat 
chiqindilari bilan ifloslanishi. 
Fizik antropogen omillarga nimalar 
kiradi? 
1. Yadro energiyasidan foydalanish; 2. Inson faoliyati tufayli, masalan, 
transport vositalarining ortib borishi oqibatida shovqin kuchining 
ortishi kabilar misol bo‘ladi 
Biologik antropogen omillarga 
nimalar kiradi? 
1. Oziq-ovqat mahsulotlari; 2. Odam organizmi yashash muhiti va oziq 
manbayi bo‘lishi mumkin bo‘lgan bakteriyalar, parazit hayvonlar 
kiradi. 
Ijtimoiy antropogen omillarga 
nimalar kiradi? 
Odamlar jamoasi hamda ularning o‘zaro munosabatlari bilan 
belgilanadi. 
Insonning tabiatga ta’siri qanday 
bo‘lishi mumkin? 
Bevosita va bilvosita (bu ta’sirlar ijobiy yoki salbiy bo’ladi) 
Insonning tabiatga bevosita ta’siriga 
misollar ayting. 
To‘g‘ridan to‘g‘ri tirik organizmlarga qaratilgan bo‘ladi. Masalan, 
ko‘mir qazib olganda, yog‘och kesganda inson ko‘mir yoki o‘rmonga 
nisbatan to‘g‘ridan to‘g‘ri yoki bevosita ta’sir ko‘rsatadi. 
Insonning tabiatga bilvosita ta’siri 
qanday bo’ladi? 
Iqlim, landshaftlar, atmosfera va suv havzalarining fizik va kimyoviy 
ko‘rsatkichlari, tuproq, o‘simliklar va hayvonot dunyosini o‘zgartirish 
orqali amalga oshiriladi. Bilvosita ta’sirda inson tabiatning muayyan 
obyektiga emas, balki boshqa obyektlarga ta’sir qiladi. 
Populatsiya deb nimaga nisbatan 
aytiladi? 
Populatsiya kelib chiqishi umumiy bo‘lgan, o‘zaro erkin chatishib, 
nasl- dor avlod beradigan arealning ma’lum qismida uzoq muddat 
mavjud bo‘lgan, shu turning boshqa populatsiyalaridan nisbatan 
alohidalashgan individlarning yig‘indisidir. «Populatsiya» so‘zi 
lotincha «populus» so‘zidan olingan bo‘lib 
«xalq», «aholi»
degan 
ma’noni anglatadi. 
Populatsiya qanday ko’rsatkichlariga 
ko’rsa tafsivlanadi? 
1. Populatsiya individlari o‘rtasida o‘zaro chatishish natijasida doimiy 
ravishda sodir bo‘ladigan genlar almashinuvi natijasi – genofondi; 
2. Turli to‘siqlar va tarqalish imkoniyatining cheklanganligi bilan 
bog‘liq holda boshqa populatsiyalardan alohidalashganligi; 
3. Ko‘payish jarayonida ishtirok etadigan yosh individlarning soni; 
4. Genlar dreyfi, mutatsiyalar kabi evolutsiya omillari ta’sirida 
genlarning yangi kombinatsiyalarining yuzaga kelishi bilan 
tafsivlanadi. 
Populatsiya gomeostazi deb nimaga 
aytiladi? 
Populatsiyaning muhim xususiyatlaridan biri o‘z-o‘zini boshqarishi, 
ya’ni uzoq muddat individlar sonini bir xilda saqlab turishidir. Bu 
xususiyat