11-sinf biologiya imtihon savollari javoblari bilet-1

Geologik davriy aylanishning davomiyligi bir necha o„n ming va yuz ming yillarni tashkil etsa, biologik davriy aylanishni ta‟minlovchi biogen elementlarning davriy aylanish sikli qisqa – bir necha yil, bir necha o„n va yuz yillarni tashkil etadi.
Biologik davriy aylanish geologik davriy aylanishdan farq qilib, biosfera doirasida sodir bo„ladi. Biologik davriy aylanishning mohiyati, avtotrof organizmlar tomonidan fotosintez jarayonida anorganik moddalardan organik birikmalarning sintezlanishi, mazkur organik birikmalarning oziq zanjiridagi konsumentlar ishtirokida o„zlashtirilishi, redutsentlar tomonidan esa qaytadan anorganik moddalarga parchalanishida namoyon bo„ladi.
Redutsentlarning hayotiy faoliyati tufayli organik birikmalar anorganik moddalarga aylantirilib, qaytadan biologik davriy aylanishda ishtirok etishi yoki uning tarkibidan chiqib, geologik davriy aylanishga qo„shilishi mumkin. O„z navbatida geologik aylanishda ishtirok etayotgan elementlar tirik organizmlar tomonidan o„zlashtirilib biologik davriy aylanishga jalb etilishi mumkin. Biologik hamda geologik davriy aylanishlar bir-biri bilan chambarchas bog„liq bo„lgani uchun bu jarayonlarga bir butun, yaxlit, ya‟ni
elementlarning biogeokimyoviy davriy aylanishi deyiladi. Biosferaning barcha tarkibiy qismlari – o„simliklar, hayvonlar, mikroorganizmlar hamda litosfera, gidrosfera, atmosferaning tirik organizmlar egallagan qismlari bir-biri bilan moddalar va energiyaning yagona davriy aylanishi orqali chambarchas bog„langan. Bu jarayon ekosistemada nafaqat organik moddalarni sintezlovchi avtotroflarning, balki organik moddalarni iste‟mol qiluvchilar va parchalovchilar – geterotroflarning mavjudligi bilan ta‟minlanadi.

3-savol javobi:

Genetic belgilash: Daltonizm - X^d Kar-soqov - aa
Yechilishi: P: ♂aaX^dY x ♀AaX^DX^d