11-sinf 2022-yil

 
2. Ichanqal’a me’moriy yodgorligi. 
— Oʻrta Osiyodagi yirik va noyob meʼmoriy yodgorlik. Xivaning ichki qalʼa 
(Shahriston) qismi. Ichan qalʼa shaharning Dishan qalʼa (tashqi qalʼa) qismidan 
kungurador devor bilan ajratilgan. U Xiva raboti (Dishan qalʼa)dan baland 
qoʻrgʻontepaga oʻxshab koʻrinadi. Ichan qalʼaga 4 darvoza (Bogʻcha dar-voza, 
Polvon darvoza, Tosh darvoza, Ota darvoza)dan kirilgan. 
Xorazm xalq meʼmorligining ajoyib obidalari: madrasa, masjid, saroy va minoralar, 
asosan, Ichan qalʼada. Undagi meʼmoriy yodgorliklarning yara-tilish tarixi, asosan, 
4 davrga taal-luqli: birinchisi Xorazmning qad. davridan to moʻgʻullar istilosi 
davriga qadar, bu davrdan Koʻqna arkning gʻarbiy devori, qalʼa devorining 
shim.sharqiy burchagidagi qad. davrga mansub burj va qalʼa devori qoddiqlari 
saklanib qolgan. Ikkinchisi Xorazmning 1220 yildagi moʻgʻullar istilosidan keyin 
tiklanish davri. Bu davrda Sayid Alovuddin maqbarasi va b. mahobatli binolar 
qurilgan. Uchinchi davri 16—17-asrlarga toʻgʻri keladi. Shu paytda (Abulgʻozixon 
va Asfandiyorxon hukmronlik davri) Ichan qalʼada Anushaxon hammomi (1657), 
peshayvonli Oq masjid (1675), Xoʻjamberdibek madra-sasi (1688) kabilar bunyod 
etildi, Koʻhna ark istehkomlari mustaqkamlandi, koʻrinishxona (xonning 

---

qabulxona-si) qurildi (1686—88). Buxoro bilan Eron oʻrtasida Xiva xonligi uchun 
boshlangan urush natijasida (18-asrning 1-yarmi) Ichan qalʼa va, umuman, Xiva sh. 
qattiq shikastlandi (Xiva bir qancha vaqt Eronga tobe viloyat boʻlib turdi). 
 
3. Burhoniddin al-Marg‘inoniy hayoti va faoliyati. 
Burhoniddin Marg‘inoniy
(to‘liq ismi Abulhasan Ali ibn Abubakr ibn 
Abduljalil al Farg‘oniy al-Rishtoniy al-Marg‘inoniy) (1123.23.9, Rishton tumani, 
Dahbet qishlog‘i — 1197.29.10, Samarqand) – buyuk faqih, imom. Dastavval otasi 
Abubakr ibn Abduljalil so‘ng Simom Bahouddin Ali ibn Muhammad Asbijobiy 
qo‘lida tahsil ko‘rdi. Rishton Marg‘ilon, Buxoro, Samarqand va Movarounnaxrning 
boshqa shaharlarida islomiy ta’lin olib, hanafiya mazhabining buyuk faqihi sifatida 
nom qozondi. Shayxulislom bo‘lib yetishdi 1149 yil haj safariga bordi. Burhonuddin 
Marg‘inoniy Samarqand shahridagi Chokardiz kabristonga dafn etilgan. 
Burhonuddin Marg‘inoniy fiqh bo‘yicha asosiy asari "Bidoyat ul-mubtadi’" 
(“Boshlovchila uchun qo‘llanma”)ni hanafiya nazariyotchisi, shariat asoschilaridan 
Abul Hasan al-Quduri (1029 yil v.e.) va Muhammad ash-Shayboniy (884 yil v.e.) 
asarlariga tayanib yozgan.