11-модул Солиқларнинг иқтисодий моҳияти ва аҳамияти. Солиқ тизими ва солиқ

Солиқ ставкаси турлари
Пропорционал
Прогрессив
Регрессив
Қатъий
Табақалашти-рилмайдиган
Улушли
Табақалашти-риладиган
Ўзгарувчан
Ўзгармас
Ўзбекистон Республикаси солиқ тизимида солиқставкаларини табақалаштириш мезонлари
Солиқ тўловчиларнинг пайдо бўлишига кўра (сув ресурслардан фойдаланганлик учун солиқ)
Солиқ тўловчиларнинг жойлашган жойи (шаҳар, қишлоқ)га кўра
Фаолият турига кўра (ягона солиқ тўлови ва қатъий солиқ)
Солиқ объекти-нинг қайта баҳо-ланишига кўра (жисмоний шахслар мол-мулк солиғи)
Даромад олиниш манбаига кўра (жисмоний шахслар дарома-дига солиқ)
Қазиб олинадиган фойдали қазилмалар тур-ларига кўра (ер ости бой-н фой-к у-н солиқ)
Солиқ тўловчининг экспорт салоҳиятига кўра (фойда солиғи ва мол-мулк солиғи)
Ер участкаларининг бонитетига кўра
(ер солиғи)
Солиқ имтиёзларини белгилаш мезонлари
Соҳани ривожлантиришни устуворлигига қараб
Солиқ тўловчиларнинг ижтимоий ҳолатига қараб
Агар корхоналар импортни ўрнини босувчи маҳсулотлар ишлаб чиқарса ёки маҳсулотни экспорт қилса, муайяндаражада солиқ имтиёзлари берилади
Корхонада ишловчилар таркибидаги ногиронлар, уруш ва меҳнат фахрийлари, кўпчиликни(50%ни) ташкил этса имтиёз шунчалик
кўпроқ берилади
Республикада кичик бизнесни ривожлантириш устувор йўналиш сифатида белгиланганлигиучун уларгаихтиёрий шаклда солиқ тизими қўлланилади
Маҳсулотлари экспорти ҳамда импортбоп маҳсулотларни ишлаб чиқариш даражасига қараб
Давлатлараро битимларга кўра икки томонлама солиқ солинмайди
Халқаро иқтисодий алоқалар даражасидан келиб чиқиб

7. Солиқ муносабати субъектларининг ҳуқуқ ва мажбуриятлари

Ўзбекистон Республикасида солиқ тизимининг ҳуқуқий асослари, солиқ тўловчиларнинг ҳуқуқлари ҳамда мажбуриятлари, солиқ ишларини юритиш тартиботи ва солиқ ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлик учун жавобгарлик Солиқ Кодекси, Ўзбекистон Республикасининг “Давлат солиқ хизмати тўғрисида” ги қонуни ва шу каби бевосита солиққа оид қонун ҳужжатлари орқали тартибга солиб турилади.

Солиқ ҳақидаги қонун ҳужжатларининг бошқа қонунлар ва қонун ҳужжатларидан ўрин олган нормалари солиқ кодексига мувофиқ бўлиши лозим. Агар Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномасида Солиқ Кодексидан бошқача қоидалар белгиланган ёки назарда тутилган бўлса, унда халқаро шартнома қоидаларида белгиланган шартлар амалда қўлланилади.

Солиқ солиш – юридик шахсларга нисбатан мулкчилик шаклидан қатъи назар, қонун олдида тенглик, жисмоний шахсларга нисбатан эса жинси, ирқи, миллати, тили, дини, ижтимоий келиб чиқиши, эътиқоди, шахсий ва ижтимоий мавқеидан қатъи назар, қонун олдида тенглик асосида амалга оширилади.