11-мавзу: Ўзбекистон ва жаҳон ҳамжамияти Режа

МДҲ мамлакатлари билан икки томонлама ҳамкорлик.


Сўнгги йилларда Ўзбекистон очиқ ва прагматик ташқи сиёсатни фаоллаштириши натижасида хорижий мамлакатлар ҳамда халқаро ташкилотлар билан ўзаро манфаатли ҳамкорликни мустаҳкамлаш бўйича улкан натижаларга эришилмоқда. 
Марказий Осиё мамлакатлари билан муносабатлар сифат жиҳатидан янги босқичга кўтарилди. Мунтазам равишда долзарб халқаро ва минтақавий муаммолар бўйича ташаббуслар рўёбга чиқарилмоқда, чет давлатлардаги ватандошлар билан мулоқот мустаҳкамланяпти, юртимизнинг халқаро ҳамжамиятдаги обрўси юксалмоқда. Энг асосийси, янгиланишлар мамлакат тараққиёти, одамлар бахту иқболи йўлида амалга оширилмоқда. 
Ўзбекистон Бирлашган Миллатлар Ташкилоти, Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлиги, Шанхай ҳамкорлик ташкилоти, Ислом ҳамкорлик ташкилоти каби нуфузли халқаро тузилмалар билан фаол мулоқотни йўлга қўйиш бўйича ташаббусларни илгари суриб келмоқда. Хорижий мамлакатлар билан фаол ҳамкорлик алоқаларини йўлга қўйиш ва ривожлантиришда МДҲ алоҳида ўринга эга. 
Мамлакатимиз жаҳонда жадал ўзгаришлар рўй бераётган, хатар ва таҳдидлар кучайиб бораётган бугунги кунда Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлиги зарур ҳамда кўп қиррали ҳамкорликни мустаҳкамлаш учун муҳим майдон бўлиб хизмат қилади, деб ҳисоблайди. 
Ўз навбатида, ушбу тузилманинг пайдо бўлиши ва фаолияти ҳақида қисқача тўхталиб ўтиш зарур. Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлиги давлатлараро ташкилот ҳисобланиб, у 1991 йил 8 декабрда Минскда Белорусь, Россия, Украина томонидан тузилган. Ана шу давлат раҳбарлари имзо чеккан Битимда учала давлат сиёсий, иқтисодий, гуманитар, маданий ва бошқа соҳаларда ҳамкорликни ривожлантиришга интилишини баён этди. 
1991 йил 21 декабрда Битимга Озарбайжон, Арманистон, Қозоғистон, Қирғизистон, Молдова, Тожикистон, Туркманистон, Ўзбекистон қўшилди, улар Белорусь, Россия ва Украина билан бирга МДҲнинг мақсад ва қоидалари тўғрисидаги Декларацияга Олмаота шаҳрида имзо чекди. 
1993 йил МДҲ Устави қабул қилинди, у давлатларнинг инсон ҳуқуқлари ва эркинликларини таъминлаш, ташқи сиёсий фаолиятини мувофиқлаштириш, умумий иқтисодий маконни вужудга келтириш, транспорт ва алоқа тизимларини ривожлантириш, аҳоли соғлиғи ва атроф -муҳитни муҳофаза қилиш, ижтимоий масалалар ва иммиграция сиёсати, уюшган жиноятчиликка қарши кураш, мудофаа сиёсатида ҳамкорлик қилиш ва ташқи чегараларни қўриқлашда биргаликда фаолият юритишни назарда тутади. 
МДҲда ҳақиқий аъзолари билан бирга МДҲ фаолиятининг айрим турларида қатнашувчи аъзолар бўлиши ҳам мумкин. 
МДҲнинг қуйидаги органлари ташкил қилинган: Давлат раҳбарлари кенгаши, Ҳукумат раҳбарлари кенгаши, Ташқи ишлар вазирлари кенгаши, Давлатлараро иқтисодий қўмита, маркази Санкт-Петербургда жойлашган Парламентлараро ассамблея ва бошқалар. 
МДҲнинг доимий ишловчи органи Минск шаҳрида жойлашган Мувофиқлаштирувчи-маслаҳат қўмита ҳисобланади. Унинг қошида доимий котибият ишлайди. Давлат бошлиқлари кенгаши 1 йилда камида 2 марта ўтказилади. МДҲ органларининг фаолияти МДҲ Низоми билан тартибга солинади. 
Ўзбекистон ўз миллий манфаатларидан келиб чиққан ҳолда МДҲда фаол иштирок этмоқда. У МДҲга давлатлар устидан тузилган ташкилот сифатида эмас, балки мустақил давлатларнинг ҳаракатларини мувофиқлаштирувчи орган сифатида қарайди. МДҲ ҳудудида давлатларнинг тенг ҳуқуқлиги асосида ягона иқтисодий маконни яратиш, ташкилотда умуман иқтисодий муносабатларнинг устуворлигига эришиш, давлатлар ўртасида савдо-иқтисодий алоқаларни ривожлантириш учун ҳаракат қилади. Шу йилнинг мартида Ўзбекистон МДҲ парламентлараро Ассамблеясига аъзо бўлди.
МДҲ дунёда ўзига хос ягона ташкилот. У аъзоларидан ҳеч қандай катта мажбуриятлар ёки чуқур иқтисодий интеграция талаб қилмайди. Тузилма асосан гуманитар соҳада ўз ўрнини оқлади. Ҳамкорлик мамлакатлари орасида чегараларни визасиз кесиб ўтиш жуда муҳим. Умумий таълим соҳасида ҳам маълум ҳамкорлик имкониятлари бор. 
МДҲ гуманитар асослардан ташқари яна бир ўта муҳим масалани ҳал қилади — ҳамдўстлик собиқ Иттифоқ ичида фикр алмашиладиган норасмий майдон вазифасини ўтамоқда ва ҳар қандай можароларни пайдо бўлиш жараёнида ҳал қилиш имконини бермоқда. 
Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев Россия Федерацияси Президенти Владимир Путиннинг таклифига биноан 2017 йил 4 – 5 апрель кунлари давлат ташрифи билан Россия Федерациясида бўлди.