11 Mavzu: Mehnat va predmetli amaliy ta’lim texnologiyasi darslarida ish qurollari bilan ishlash usullari Reja

Juftlik bilan ishlash
Faoliyatni tashkil qilishning ushbu shaklida o’quvchilar so’zlashuv nutqini rivojlantirish uchun yana ham keng imkoniyat yaratiladi. Chunki bunda har bir o’quvchi o’rtog’i bilan muloqot qilishiga to’g’ri keladi.
O’qituvchi hamma o’quvchilarni juftlikka ajratadi. O’qituvchi tomonidan yoki o’quvchi xohishiga binoan juftliklar tarkib topadi. Har bir juftlik mustaqil ishlaydi. O’qituvchi ularni nazorat qiladi, zarur hollarda yordam beradi. Quyidagi ish turlarini tavsiya etamiz:
1. Hamma juftliklar bir xil topshiriq bajaradi. Har bir juftlik o’qituvchidan topshiriqni qabul qilib oladi, bajaradi va hisobot beradi. . 2.Juftlikda o’quvchilarning navbat bilan ishlashi. Juftlikdagi o’quvchilar bir xil topshiriqni navbat bilan bajaradilar. «Avval, keyin» tushunchalari o’zlashtiriladi.
Bir o’quvchi harakatni bajarsa, ikkinchi o’quvchi nima qilganini yozib turadi. So’ngra o’rin almashadi.
3. Juftlik boshqaruvchisi bilan ishlash.
Ikki o’quvchidan biri boshqaruvchi qilib tayinlanadi. Unga o’qituvchi buyum namunasini ko’rsatadi. Boshqaruvchi o’qituvchidan olgan topshiriqlarni o’rtog’iga beradi va uning bajarishini nazorat qiladi. O’rtog’i ishi yuzasidan boshqaruvchiga hisobot topshiradi. Boshqaruvchi esa o’qituvchiga. Shu asnoda o’quvchilarning o’zaro nutqiy faoliyati amalga oshadi. Masalan,
O’quvchi: - Men nima qilaman?
Boshqaruvchi: - Sen uy qurasan.
O’quvchi: - qanday uy quraman?
Boshqaruvchi: - 2 qavatli.
O’quvchi: - avval nima qilay?
Boshqaruvchi: - talabnoma yoz va hakazo.


O’quvchilarning yakka ishlashi
Predmet amali ta’lim darslarida o’quvchilarning yakka ishlashini ko’proq tashkil qilish kerak. Chunki bu o’quvchilarda faollikni, mustaqillikni tarbiyalaydi. Yakka holda ishlaganda har bir o’quvchi ishni o’zi bajaradi. Topshiriqlar bir xil yoki tabaqalangan holda bo’lishi mumkin.
Agar o’quvchi faoliyat davomida xato qilsa yoki qiynalsa, o’qituvchi yordam beradi (bunda boshqa o’quvchilar diqqatini tortmagan holda).
Mustaqil ishlar oraqali o’quvchilarda nutqiy malaka, ko’nikmalar ishlab chiqiladi. Ya’ni:
-ish rejasini tuzish;
-talabnoma tuzish;
-ish yuzasidan hisobot.
Ushbu tashkiliy shaklni o’quvchilar bilimini, amaliy ko’nikmalarni tekshirishda qo’llash mumkin.
Mustaqil topshiriqlar darsning har qaysi bosqichida berilishi mumkin.
O’quvchilar bilimi va imkoniyatini tekshirish uchun ularga mustaqil ishlash bo’yicha quyidagi topshiriqlar namunasini keltiramiz.
Tayyorlov va 1-sinflarda «Gul» applikatsiyasini yasash bo’yicha topshirilar.
Gul andozasini qo’ying.
1.Andozaning chetini chizing.
2.Gulni qirqib oling.
3.Gulni yopishtiring.
4.Gulni bo’yang. Band chizing.
5.Ishingizga nomingizni yozing.
Topshiriqlar polotnoda yoki doskada yozilgan bo’ladi. O’quvchilar topshiriqlarni o’qiydi va o’qituvchidan ish qurollarini so’raydi.
1-sinf oxirida xuddi shu «Gul» applikatsiyasini yasash topshirilsa, unda ish quyidagicha kechadi:
1.Ish reja tuzing.
2. Talabnoma yozing.
3. Applikatsiyani bajaring.
4. Hisobot yozing.
O’quvchilarning so’zlashuv nutqini tekshirish uchun quyidagi topshiriqlarni namunasi. Tayyorlov sinf uchun:
-tur, o’tir, ol, ber, ko’rsat.
...ni ol. Bu nima?
...ni ber.
...ni chaqir.
...ga qara.
...dan so’ra.
1-2-sinflar uchun:
1. Ish rejasini tuzing. Yozing.
2. Talabnoma yozing.
3. Hisobot yozing.
3, 4-sinflar uchun:
-sen nima yasamoqchisan?
-o’rtog’ingga ayt. Senga qog’oz bersin.
-qara, u to’g’ri bajaryaptimi?
-yordam ber. Bahola.
-kecha qanday buyum yasadik?
-senga qiyin emasmi?
Natijalarni tahlil qilganda asosan, qaysi topshiriq yaxshi bajarilgani, o’quvchilarning ishga munosabati (ongli bajarganligi), reja, hisobot, talabnoma tuzish va yozishda qanday xatolarga yo’l qo’ygani nazarda tutiladi.

4-ilova
“BBB” jadvali

№	Bilaman	Bilmayman	Bilishni xohlayman
1
2
3