11-mavzu. Bojxona qiymatini hisoblashda yo‘l qo‘yilayotgan xatolar. Reja

1. Bojxona qiymatini e’lon qilish vaqtida foydalanilgan
ma’lumotlar hujjatlar bilan tasdiqlangan va to‘g‘ri bo‘lishi.
Amaliyotda yo‘l qo‘yilayotgan kamchiliklar: “A” korxonasi
tomonidan olib kelingan mebelь tovarlari TIF bojxona postida bojxona
qiymatini aniqlashning 1-usuli ko‘llanilgan holda bojxona
rasmiylashtiruvdan o‘tkazilgan.
Bojxona kodeksi hamda O‘zbekiston Respublikasi hududiga olib
kelinadigan tovarlarning bojxona qiymatini belgilash bo‘yicha Yo‘riqnoma
talablariga muvofiq, bojxona qiymatini e’lon qilish vaqtida deklarant
foydalangan ma’lumotlar hujjatlar bilan tasdiqlangan va to‘g‘ri bo‘lishi
lozim.
Misol1. «A» firmasi tomonidan olib kelingan tovarga Bojxona
kodeksi va Yo‘riqnoma talablariga amal qilinmay, 1-usul qo‘llash uchun
zarur hujjatlarga talab qilinmaganligi oqibatida 50 mln. so‘m miqdorida
bojxona to‘lovlari undirilmay qolingan.
Misol2. Rasmiylashtirilgan BYuDlar qayta tekshiruvdan
o‘tkazilganda,"E" MCHJ nomiga rasmiylashtirilgan tovarlarning TIF TN kodi to‘g‘ri rasmiylashtirilganligi oqibatida 8,8 mln. so‘m qo‘shimcha bojxona to‘lovlari hisoblangan.
Kelib chiqish sababi: Tovarlarni sotib olish uchun ishlab chiqaruvchi
bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri shartnoma tuzilmay, uchinchi shaxs bilan shartnoma
tuzilganlik fakti aniq bo‘lsa-da, 1-usulini qo‘llash uchun qo‘shimcha
hujjatlarni taqdim etish talab etilmagan.
Yo‘l yuk hujjatlariga ko‘ra, tovarlarni ishlab chiqaruvchi, sotuvchi va
etkazib beruvchi sifatida korxona bilan shartnoma tuzgan xorijiy hamkor
ko‘rsatilgan.
Mazkur holatda, post xodimi tomonidan bayon qilingan bojxona
qiymatini tasdiqlash uchun kelishuvga aloqador bo‘lgan uchinchi shaxs bilan
tuzilgan shartnoma, mazkur shartnoma bo‘yicha to‘lov amalga oshirilganligini
tasdiqlovchi moliyaviy hujjat, vositachilik haqi to‘langanligini
tasdiqlovchi hujjatlar, eksport BYuD, tovar ishlab chiqaruvchining prays
listlari, preyskurantlari, kataloglari, spetsifikatsiyalari, kalьkulyatsiyalarini talab qilishi shart edi.