11. Mа`ruzа mаtni 1-mаvzu: Ekskursiya vа sаyohаt» fаnining mаqsаd vа vаzifаlаri (2 sоаt) Rejа: «Ekskursiya vа sаyohаt»

Sog`lomlashtirish oromgohlari
O`zbekistonning tog`li tumanlarida juda ko`p o`quvchilar dam olish 
oromgohlari, ishlab chiqarish korxonalarining, o`quv yurtlarining dam olish uylari, 
sog`lomlashtirish-sport maskanlari joylashgan. Farg`ona vodiysi, Toshkent 
viloyatidagi tog`lik joylarda oromgohlar ko`p miqdorni tashkil qiladi. 
Keyingi yillarda Samarqand viloyatidagi Ohalik, Omonqo`ton, Urgut, 
Oqsoy tog`lik joylarida 50 ga yaqin oromgohlar tashkil qilindi. Bu joylarda yozgi 
dam olish, sport bilan shug`ullanish, turistik poxodlar uyushtirish, slyotlar 
o`tkazish, gulxanlar yoqish, bayramlar tashkil qilish va turistik texnikaga doir
musobaqalar o`tkazish an`anaga aylanib qolgan. 
Turizm bo`yicha instruktorlar
Instruktorlar seksiya ishlariga rahbarlik qilish, turistik poxodlarni 
uyushtirish. poxodlarning mazmunli o`tishini ta`minlash, musobaqa va slyotlarni 
tashkil qilish uchun universal bilim va tashkilotchilik mahoratiga ega bo`lmoqlari 
kerak. 
Keyingi yillarda turistik ishlarni tashkil qilishda turli ixtisoslar paydo 
bo`Imoqda: turistik ishlar tashkilotchisi, turistik jamoa rahbari (seksiya, sayohat, 
dam olish kunidagi poxodlar), konsultantlar (marshrut kvalifikatsiya komissiyasi), 
turistik musobaqa hakamlari. 
Turistik lashkilotchilar jismoniy madaniyat jamoalarida turizm bo`yicha 
seksiyalar tashkil etish, uiarga rahbarlik qilish (komissiya, gruppalar), dam olish 
kunlari poxodlarini boshqarish va turizmni targ`ib qilishda aktiv ishtirok etadilar. 
Jamoatchi konsultantlar turistlar, aktivlarga maslahatlar beradilar. sayohat 
joylarini tanlash, marshrutlarni belgilashda uiarga yordamlashadilar, xilma-xil 
ko`rsatmaiar beradilar. Ular marshrut kvalifikatsiya komissiyasi tarkibida 
bo`ladilar. 
Maktablarda turizmning ahamiyati
Hаr tоmоnlаmа rivоjlаngаn аvlоd tarbiyasi ning muhim vositalaridan biri 
bo`lgan turizmni yanada rivojlantirish masalalari kundan-kunga katta ahamiyat 
kasb etmoqda. 
Maktab yoshidagi o`quvchilarning jismoniy va nazariy tayyorgarligi, 
turistik sayohat shakli va mazmuni katta kishilar turizmidan tubdan farq qiladi. SHu 
sababdan maktab o`quvchilarining turizmini professional pedagogik turizm deb ayta 
olamiz. 
Jismoniy tarbiya dasturida turizm alohida o`ringa ega. Bu o`quvchilarning 
jismoniy rivojlanishi va o`lkani o`rganishga qaratilgan muhim tadbirdir. 

---

40 
Gumanitar va tabiatshunoslik turkumidagi fanlar bo`yicha yangi o`quv 
rejalari va dasturlariga o`tishning tugallanishi munosabati bilan o`qitishda 
o`lkashunoslik ishlarining ahamiyati tobora ortmoqda. O`quvchilar poxod va 
ekskursiyalarda jonajon o`lka tabiati bilangina emas, balki uning tarixi bilan ham 
tanishmoqdalar. Sayohatlarda to`plangan materiallar maktab muzeylari, fan 
kabinetlarining mulki bo`lib qolmoqda. 
O`qituvchilar tarix, geografiya, biologiya, adabiyot, fizika va boshqa 
darslarda o`lkashunoslik materiallaridan foydalanib. o`quv materiallarining puxta 
o`zlashtirilishiga erishayotirlar. 
Bu jarayonlar O`zbekistondagi ko`pgina umumtaMim maktablari, o`rta 
maxsus va oliy o`quv yurtlarida ham alohida ahamiyat kasb etmoqda.