11-Amaliy mashg’ulot

11-Amaliy mashg’ulot.

11-Mavzu: Sirtlarning tekislik bilan kesishuvi. Kesim yuzasining haqiqiy kattaligi. Sirtlarning xususiy va umumiy vaziyatdagi tekislik bilan kesishuvi. Kesim yuzasining haqiqiy kattaligi aniqlash. Sirtlarni yoyish. Sirtlarni to‘g‘ri va egri chiziqlar bilan kesishuvi. Sirtlarni aniq, taxminiy va shartli yoyish usullari. Masalalar yechish algoritmlari.


Ishdan maqsad: Sirtlarning tekislik bilan o’zaro kesishuvi haqida tushunchalarni rivojlantirish va ularga oid masalalarni ishlash bo’yicha ko’nikma va malakalarni shakllantrish.


Masalaning qo’yilishi: Tinglovchi variant bo’yicha berilgan masalani A4 format qog’ozida kerakli asboblar yordamida bajarishi lozim.


Ishni bajarish uchun namuna


Aylanish sirtining tekislik bilan kesilishi.
Sirtning tekislik bilan kesilishidan hosil bo'lgan chiziq kesuvchi tekislikda yotgan tekis egri chiziq bo'ladi. Har qanday sirtning tekislik bilan kesishuv chizigini yasash uchim yordamchi tekisliklardan foydalaniladi. Bu yordamchi tekisliklar odatda xsusiy vaziyatdagi tekisliklar bo'ladi va ular sirtlarni aylanalar yoki to'g'ri chiziqlar bo'yicha kesadi.


Ishni bajarish uchun namuna


1-Masala. Berilgan konusning frontal proeksiyalovchi tekislik P bilan kesish chizig’i va kesim yuzasining haqiqiy kattaligi topilsin


Echish:

1. 
   Konus bilan P tekislikning izi P_V kesishgan joylarida kesishish chizig’ining eng chetki 1₂ va 2₂ nuqtalari belgilanadi va ularning gorizontal proyeksiyalari 1₁ va 2₁ topiladi.
   
2. 
   Konusning aylanish o'qiga perpendikulyar qilib Q_V va R_V yordamchi tekisliklar o’tkazamiz. Bu tekisliklar P tekislikning izi P_V bilan kesishib 3₂=4₂ va 5₂=6₂ nuqtalarni aniqlaydi.
   
3. 
   Topilgan bu nuqtalarni gorizontal proyeksiyalari 3₁=4₁ va 5₁=6₁ ni topamiz.
   
4. 
   Topilgan bu nuqtalarni birlashtirsak konusning frontal proeksiyalovchi tekislik P bilan kesish chizig’ining gorizontal va frontal proeksiyasi xosil bo’ladi.
   
5. 
   Kesim yuzasining haqiqiy kattaligini topish uchun aylantirish usulidan foydalanamiz.