11 Amaliy mashg’ulot

15 – Amaliy mashg’ulot. TAQSIMLANGAN TIZIMLARDA PARALLEL HISOBLASH.
Reja

1. 
   Taqsimlangan ma’lumotlar bazasi
   
2. 
   Klient server arxitkturasi
   

Bugungi kunda "klient-server" arxitekturasi asosida qaratilgan, ma’lumotlar bazalari bilan ishlaydigan ko‘plab ilovalarni, internet xizmatlari dasturlarini, veb brauzerlarni ko‘plab sanab o‘tish mumkin. Ularda server sifatida foydalanuvchilarga tarmoq va xizmatlar resurslariga kirishga imkon beruvchi komponentlar interfeyslari va klientlarningso‘rovlarini qayta ishlovchi MBBT (ma’lumotlar bazalarini boshqarish tizimlari) qo‘llaniladi.
Hisoblash tarmoqlarida bitta xizmatni ta’minlash uchun ko‘plab serverlar qo‘llaniladi. Bu jarayonni tashkil etilishini tushuntirish uchun xizmat ko‘rsatish modeli io‘shlab chiqilgan(1.4-rasm). Xizmat ko‘rsatish modeli(yagona xizmat uchun ko‘plab serverlar) shuni tavsiflaydiki, bunda klientlarga bir vaqtda yagona hizmatni taqdim etish uchun bir necha serverlar va serverlar guruxi tashkillashtiriladi. Bunda xizmat ko‘rsatish klient server modeli asosida tashkillashtiriladi, lekin serverlarning o‘zaro aloqasi va xizmat ko‘rsatish jarayoni murakkab tuzilishga ega bo‘ladi. Misol uchun e-mail, facebook kabi sotsial tarmoqlarda xizmat ko‘rsatish serverlari klient server modeli asosida ishlaydi, dunyoning turli nuqtalaridan bir vaqtda bo‘ladigan so‘rovlarga xizmat ko‘rsatishni tashkil etish uchun virtual bog‘langan, taqsimlangan, yuqori o‘tkazuvchanlikka ega minglab serverlar murakkab arxitekturada o‘zaro bog‘langan. Ular bir biriga bog‘liq bo‘lmagan holda xizmat ko‘rsatish imkoniga ega. Bu esa biror xizmatni taqdim etuvchi biror serverda va komponentlarda rad etish yuzaga kelganda to‘xtovsiz hizmatni ta’minlash imkonini beradi. Demak, har bir xizmat bir vaqtda bir necha o‘zaro bog‘langan va taqsimlangan serverlarda realizatsiya qilinadi va taqdim etiladi. Klientlarga xizmat ko‘rsatishni to‘xtatish uchun barcha serverlarni to‘xtatish kerak bo‘ladi.
Ta’kidlash joizki, ushbu servis modeli, tarmoqda serverlarga yuqori yuklama tushganda katta samara beradi, ya’ni, serverlar tizimiga kelib tushadigan yuklamani balanslash imkonini beradi.
SHunday qilib, klient-server arxitekturasi asosidagi ushbu model xizmat ko‘rsatish tizimlarning ishlash samaradorligini va rad etishlarga bardoshliligini oshiradi. SHuningdek, ushbu arxitektura bir qator kamchiliklarga ega.