11- mavzu. Sertifikatsion dasturiy ta’minotni tekshirish Alfa (alpha) va beta (beta)testlash

Dasturiy ta’minot sertifikatsiyasi – bu dasturiy ta’minotni
ishlab chiqish ma’lum bir talablarga (standartlarga) mos ravishda
amalga oshirilganligini belgilash va rasman tasdiqlash jarayoni.
Sertifikatsiya jarayoni talabnoma beruvchi (da’vogar), sertifikat
beruvchi va kuzatuvchi idoralar hamkorligida amalga oshiriladi.
Talabnoma beruvchi (da’vogar) – bu ishlab chiqilgan mahsulotga
sertifikat olish uchun (moslik, sifat, yaroqlilik va shu kabilar
bo‘yicha) mos sertifikat beruvchi idoraga ariza beruvchi tashkilot.
Sertifikatsiya beruvchi idora – bu dasturiy ta’minotni
sertifikatsiyalash uchun da’vogar arizasini ko‘rib chiquvchi
tashkilotdir. Ushbu tashkilot sertifikatsiyalash jarayonini mustaqil
ravishda yoki maxsus komissiya shakllantirgan holda amalga oshiradi.
Kuzatuvchi idora – bu da’vogar tomonidan ishlab chiqilib,
sertifikatlash lozim bo‘lgan dasturiy tizimni ma’lum bir
standartlarga mosligini kuzatib boruvchi hamda bu haqida
sertifikatlovchi idoraga xulosa beruvchi mutaxassislardan tashkil
topgan komissiyadir.

• 
  Sertifikatsion sinovlar o‘tkazish jarayonida tekshirishning
  asosiy ob’ekti – bu dasturiy tizimini ishlab chiqish jarayonini
  oldindan ko‘rsatib o‘tilgan standartning reglament va tavsiyalariga
  mosligi. Bunday moslik sertifikatsiya qilinaytgan tizimning xayot
  sikli va dasturiy tizimning ishlab chiqishning muhim bosqichlarida
  yaratiladigan xujjatlarini tahlil qilish yordamida aniqlanadi.
  Tizimning sertifikatsiya qilinishi lozim bo‘lgan barcha jarayonlari
  tahlili hamda tizim xossalari da’vogar va sertifikatsiyalovchi idora
  tomonidan birgalikda tasdiqlangan sertifikatsiyalash rejasida
  tasniflangan bo‘ladi.
  
• 
  Sertifikatsion sinovlar jarayonining o‘zi uchun da’vogar dasturiy
  ta’minot xayot sikli jarayonlari dasturiy ta’minot rejasini
  qanoatlantirganligi bo‘yicha ma’lumotnoma taqdim qilishi lozim.
  Da’vogar sertifikatsiyalovchi idora uchun dasturiy ta’minot xayot sikli
  ma’lumotlariga ruxsat berilishini tashkil qilib berishi lozim
  bo‘ladi.
  Bunda ruxsat berilishi lozim bo‘lgan ma’lumotlarning minimal
  tarkibi quyidagilardan iborat bo‘ladi:
  

• 
  Sertifikatsion sinovlar rejasi (sertifikatsiyalashning dasturiy
  jihatlari rejasi);
  
• 
  Dasturiy ta’minot konfiguratsiyasi indeksi – loyiha har bir
  komponentini (xususan, talablar, boshlang‘ich kodlar, ob’ektli va
  bajaruvchi kod) bir qiymatli aniqlab beruvchi xujjat, tizim
  amalga oshiriladigan muhit, tizimni kompilyatsiya qilish bo‘yicha
  yo‘riqnoma, tizim ishlashi uchun apparat va dasturiy ta’minot,
  sertifikatlashni o‘tkazish uchun apparat va dasturiy ta’minot;
  
• 
  Dasturiy ta’minot bo‘yicha yakuniy xulosa.
  

• 
  Yakuniy xulosa o‘z ichiga quyidagilarni olishi lozim:
  

• 
  tizim sharhi: Mazkur bo‘lim tizim funksiyalari va ularni apparat
  va dasturiy ta’minotdagi joylashish tasnifi, tizim arxitekturasi,
  foydalaniladigan protsessor (protsessorlar), apparat-dasturiy
  interfeys, xavfsizlikni ta’minlovchi vositalar tasnifini o‘z ichiga
  oladi. Shu bilan birga, bu yerda ilgari Sertifikatsiyalashning
  dasturiy jihatlari rejasida o‘z aksini topgan tizim
  tasniflaridan farqli bo‘lgan barcha holatlar keltirib o‘tiladi.
  
• 
  dasturiy ta’minot sharhi: Bu bo‘limda dasturiy ta’minot
  funksiyalari qisqacha tasniflanib, asosiy e’tibor xavfsizlikni
  ta’minlash va dasturiy ta’minotni alohida qismlarga ajratish
  konsepsiyasiga qaratiladi hamda dastlabki Sertifikatlashning
  dasturiy jihatlari rejasida shakllantirilgan dasturiy ta’minot
  sharhida vujudga kelgan tafovutlarga aniqlik kiritiladi.
  

•