11 – Мавзу Фалсафа категориялари

ЗАРУРИЯТ

ВА

ТАСОДИФ

• Воқеалар ривожи давомида содир бўладиган ҳодисаларни тавсифлаидиган,
• объектив оламдаги алоқадорликни ифода этувчи фалсафий категориялар.
• Фалсафанинг бошқа категориялари сингари зарурият ва тасодифларнинг
• мазмуни ҳамда умумий хусусиятлари ҳақидаги масала ҳозирга қадар ўтган
• кўплаб файласуфларнинг эътиборини ўзига жалб этган эди.

• Қадимги дунё фалса-
• фасининг Левкипп ва
• Демокрит каби
• вакиллари янги
• замон фалсафасининг
• П.Гольбах, Б.Спиноза
• каби намояндалари
• метафизик детер-
• минизм позициясида
• турганлари ҳолда ана
• шундай қарашни
• илгари сурдилар.

• Маълум шароит
• мавжуд бўлган
• тақдирда албатта
• юз берадиган
• ҳодиса ёки воқеа
• зарурият, деб
• аталади.

• Маълум шароит
• мавжуд бўлган
• тақдирда албатта
• юз берадиган
• ҳодиса ёки воқеа
• зарурият, деб
• аталади.

• ИМКОНИЯТ ВА ВОҚЕЛИК

• Оламдаги нарса, ҳодиса ва ҳ.к.лар тараққиётининг давомийлигини, уларнинг
• бир-бирига ўтиб туришини англатадиган фалсафий категориялар. Ўзгариш,
• ривожланиш ва ҳодисаларнинг вужудга келиши, намоён бўлиши жараёнидаги
• ўзаро боғлиқликни тараққиёт ва ривожланиш деганда биз асосий ва муҳим
• хусусияти бўлгаи оламдаги ўзгаришни, янгиланишни, бир шаклдаги нарсалар-
• нинг иккинчиси билан алмашинишини, оддий организмларнинг, жисм ва
• ҳодисаларнинг мураккаброқ шакл ва мазмундагиларига айланиш жараёнини
• тушунамиз. Табиийки, бу жараёнлар ўз-ўзича, механик тарзда содир бўла
• бермайди, балки муайян зарурият, қонуният асосида рўёбга чиқади.

• Имконият янги нарса, ҳодиса ва тамо-
• йиллар келиб чиқишини ифодаловчи
• муайян шарт-шароит хамда вазият
• мажмуи, нарса, ҳодисанинг ички таби-
• атига кўра зарурий равишда реалла-
• шиши лозим бўлган, бироқ ҳали
• юзага чиқмаган воқеликдир.

• Воқелик эса имкониятнинг нисбатдоши
• бўлиб, реал ҳолат ва мавжуд бўлган
• ҳодисаларни ифодалайдиган
• категориядир.

•