АСОСИЙ ОНТОЛОГИК КАТЕГОРИЯЛАР - Воқелик – бу бўлиб ўтган, содир бўлган реал нарса-ҳодисанинг мавжудлигидир.
- Имконият – бу ҳали мавжуд бўлмаган, лекин бўлиши, рўй бериши мумкин бўлган нарса - ҳодиса
- АСОСИЙ ОНТОЛОГИК КАТЕГОРИЯЛАР
- (имкониятлик – воқелик)
- Имконият ва воқеликнинг характеристкаси
- Имконият амалга ошгач, воқеликка айланади. Бунда:
- Воқелик – амалга ошувчи имконийлик;
- Имконият – потенциал (имкониятдаги) воқелик.
- Имконият реал мавжуд, лекин хусусият сифатида нрсаларнинг тегишли шароитларида
- бошқа бир нарсалардан келиб чиқиши ёки бошқача айтганда, сифатий ҳолат.
- Бирлик – нарса, ҳодиса, жараённинг такрорланмас томонлари, белги ва хусусиятлари
- Умумийлик – нарса, ҳодиса, жараённинг такрорланувчи томонлари, хусусият ва белгилари
- АСОСИЙ ОНТОЛОГИК КАТЕГОРИЯЛАР
- (бирлик - умумийлик)
- Бирлик ва умумийликнинг характеристкаси (тавсифи)
- Умумийлик категорияси қонун категоряси билан боғлиқ
- Умумийлик зарурийлик билан чамбарачс боғлиқ
- Умумийлик моҳият категоряиси билан боғлиқ
- Бирлик категорияси тасодифийлик ва ҳодиса категориялари билан чамбарчас боғлиқ
- Моддий оламнинг муҳим томонларини акс
- эттирувчи фалсафий категориялардир. Олам-
- даги нарса ва ҳодисалар доимо ўзгариб, ривож-
- ланиб боради, бу жараёнда нарсалар доимо
- пайдо бўлади, ўзгариб туради. Лекин бундан
- улар муайян мавжудлик шаклига эга эмас, мут-
- лақ беқарор ва уларни бир-биридан ажратиб
- бўлмайди, деган хулоса чиқмайди.
- Миқдор нарсанинг шундай муайянлигидирки, шу
- туфайли уни реал равишда (ёки фикран) бир
- жинсли қисмларга бўлиш ва бу қисмларни бир
- бутун қилиб тўплаш мумкин. Қисмлар ёки нарса-
- ларнинг бир жинслиги (ўхшашлиги, монандлиги)
- миқдорнинг фарқ белгисидир. Бир-бирига ўхша-
- майдиган нарсалар ўртасидаги тафовутлар си-
- фат характерига, бир-бирига ўхшаш нарсалар
- ўртасидаги тафовутлар эса миқдор характерига
- эгадир.
- Сифат нарса ва ҳодисаларнинг муайянли-
- гини таъминлайдиган, уларга барқарор-
- лик багишлайдиган хосса, хусусият ва
- белгилар йиғиндисидир. Сифат нарса-
- нинг умумийлигини, яхлитлигини, унинг
- нисбий барқарорлигини, бир-бирига ўхшаш-
- лиги ёки ўхшамаслигини ифодалайди.
- Миқдор предметнинг ҳажми, ўлчови,
- оғирлиги, ҳаракат тезлиги ва шу
- кабилар билан тафсифланади.
- Сифат нарсаларнинг ички ва ташқи
- муайянлиги бўлиб, унинг қатор хосса,
- белги, хусусиятлари бирлигини
- ифодалайди.
- Меъёр эса миқдор ва сифатнинг
- бирлиги, ўзаро боғлиқлигини
- ифодаловчи тушунчадир.
- Миқдор ва сифат
- ўзгаришларининг
- ўзига хос хусусиятлари:
- Миқдор ўзгаришлари маълум вақтгача нарсаларга
- муҳим таъсир кўрсатмагани ҳолда, сифат ўзга-
- ришлари ҳодисаларни тубдан ўзгартириб, унинг
- бошқа ҳодисага айланишини тақозо қилади.
- Миқдор ўзгариш-
- лари доимо, сифат
- ўзгаришлари эса
- маълум бир
- даврда юз беради.
- Миқдор ўзгариш-
- лари аста секин,
- сифат ўзгаришлари
- эса анча тез, айрим
- ҳолатда тўсатдан
- содир бўлади.
- Сифат ўзгаришлари
- миқдор ўзгаришларига
- қараганда туб ўзгариш
- бўлиб ҳисобланади.
Do'stlaringiz bilan baham: |