10-Mavzu: ta’limning fanga yo‘naltirilgan texnologiyasi reja: Bilimni to‘liq o‘zlashtirish texnologiyasi. Tabaqalashgan darajadagi texnologiya

Tabaqalashgan darajadagi texnologiya.

Tabaqalashgan ta’lim (differensiya – lotincha so‘zdan olingan bo‘lib, “farq” degan ma’noni beradi) – o‘quvchilarning mayli, qiziqishi va qobili-yatini xisobga olib tashkil etiladigan o‘quv faoliyatini tashkil etish shak-lidir
Tabaqalashgan ta’limning turlari:

• 
  qobiliyati bo‘yicha (oldingi sinfdagi o‘zlashtirishini hisobga olib, o‘quvchilarni bir nechta guruhlarga ajratiladi);
  

• 
  intellekti bo‘yicha (test orqali tekshirish natijalari asosida o‘quvchilarni bir nechta guruhga ajratiladi: o‘qitish darajasiga va bilimga qo‘yiladigan talab hisobga olinib, qobiliyatli, o‘rtacha qobiliyatli, past qobiliyatli);
  

• 
  qobiliyatining pastligi bo‘yicha (muayyan bir fanlarni o‘zlashtira olmasligiga qarab o‘quvchilar fanlar past darajada va kam hajmda o‘tiladigan sinflarga ajratiladi.).
  

Dolzarbligi: axborotlar hajmining o‘sib borishi.
“Agar oldingidek o‘quvchilarning barcha fanlardan ta’lim mazmunini o‘zlashtirishning yuqori darajasiga erishish yo‘nalishini saqlab qolsak, unda barcha fanlar bo‘yicha o‘quvchilarga kuch tushadi va ularning bilim o‘rganishga qiziqishi pasayadi”.
Hammasini birdek yuqori darajada majburiy o‘rganish juda qaltis (ziyon) bo‘ladi. Bu muammonini tabaqalashgan darajadagi texnologiyada baza-viy darajani kiritish orqali echiladi.


3. Sergey Danilovich Shevchenko bo‘yicha pedadagogik jarayoni texnologiyasi
Pedagogik jarayon texnologiyasi – pedagogning boshqaruv faoliyati va o‘quvchilarning mustaqilligi hamda ta’lim jarayonidagi o‘zini-o‘zi boshqari-shining uyg‘unligidir.
Texnologik jarayon – kerakli natijaga erishishga olib keladigan opera-siyalarning yig‘indisi.
1. O‘zlashtirish uchun bir darsning o‘rtasidan uchinchi darsning o‘rtasiga-cha (idrok etish, fikrlash, mustahkamlash, malaka xosil qilish, yangi bilim va ko‘nikmalarni tajribada qo‘llash) bo‘lgan o‘quv vaqti kerak.
2. YAngi o‘quv materialini idrok etish – bu o‘quv mavzusini o‘zlashtirish-dagi o‘qituvchi-o‘quvchi faoliyatining birinchi bosqichi. Bunda o‘quv materia-lini berish yo‘lini tanlash butunlay o‘qituvchiga bog‘liq bo‘ladi.
3. Ikkinchi qadam – dastlabki takrorlash. Dars mavzusini o‘quvchilar-ning tushunganini aniqlash. Idrok qilinganlarini korreksiyalash (to‘g‘ri-lash).
“Hech qachon hech qanday material bir darsning o‘zida o‘zlashtirilib oli-nishi mumkin emas” o‘zlashtirish – bu tushunish.
“Uy vazifasisiz to‘liq o‘zlashtirish bo‘lishi mumkin emas”.
Uy vazifasining xususiyati – aytib berish.
Yangi o‘quv materialini esda saqlash va tushunib olishning eng samarali metodi – o‘ziga-o‘zi aytib berish. Bu:

• 
  axborotlarni yodda saqlashning qisqa vaqtdan uzoq vaqtga o‘tkazadi;
  
• 
  o‘quv materialini tushunib olishga imkon beradi;
  
• 
  yangi mazmun fikrda qayta ishlanadi (analiz, taqqoslash, asosiysini ajratish).
  

Ovoz chiqarib aytish – o‘zlashtirishning bu elementi keyingi darsning birinchi daqiqalaridan boshlanadi. Ovoz chiqarib aytish “o‘qituvchi-o‘quvchi” juftligida o‘rin almashib turiladi. Aytib berishning oxirida xar bir darsda o‘qituvchi o‘quvchining maxsus “bilimni hisobga olish kartochkasi”ga baho qo‘yadi – davomiyligi 5 minut.
Frontal (ommaviy) takrorlash. Aytib berish jarayonida o‘quvchilar xato-liklarga yo‘l qo‘yishi mumkin. Bu xatolar ommaviy takrorlash jarayonida tu-zatiladi. Savollarga to‘g‘ri javoblar o‘qituvchi tomonida albatta aytiladi. Davomiyligi 10-12 minut.