10-mavzu: soha bo‘yicha belgilangan mavzu asosida ilmiy tadqiqot olib borish jarayonlari reja

ANNOTATSIYA
Annotatsiya – ilmiy tarzdagi nutq. Uning motivlari: xabar berish, ma’lumot berish, ishonch hosil qilish, isbot qilish, ma’qullash, muhokama qilish, rad etish, tanqid qilish, e’tiroz bildirmoq, inkor qilmoq, bahslashmoq.
Annotatsiya oddiy tarzda material ko‘chirish(yoki bir necha manbalar matnlarini o‘g‘irlab ko‘chirish bilan hech qachon murosa qilmaydi) unda muallif tomonidan adabiyotlarni o‘rganish orqali o‘z fikrlari, qarashlari, xulosa va takliflari aniq tarzda ifoda etilishi lozim.
Annotatsiya – kitob, maqola, qo‘lyozma mundarijasini, mavzu yo‘nalishi va boshqa jihatlarini ochib berishga qaratilgan kichik hajmli matn. Annotatsiya kitobning o‘zida, bibliografik ko‘rsatkichlarda va kutubxona kataloglarida uchratish mumkin. Uning vazifasi o‘quvchilarda muayyan kitob, maqola yoki qo‘lyozma to‘g‘risida umumiy tasavvur tug‘dirish va ularga adabiyot tanlashga yordam ko‘rsatishdir. Masalan, Alisher Navoiyning 1991-yilda chop etilgan “Saddi Iskandariy” dostoniga nashriyot yomonidan shunday annotatsiya berilgan:
“Xamsa”ning yakunlovchi dostoni “Saddi Iskandariy” ham ma’lum an’analar zaminida yaratilgan.
Annotatsiyani tuzishdagi asosiy xato – axborotning ko‘pligi, fikrlarni ifodalashda gaplarning uzunligi, davrlarning noaniq ishlatilishi!
Ortiqcha holatlar: kirish so‘zlari va gaplari, murakkab gaplar.
Annotatsiya matnidagi asosiy iboralar va so‘z birikmalari”
Maqolada …lar k o‘rib chiqilgan.
… ko‘rsatilgan.
…ning tavsifnomasi katta ahamiyatga ega.
… keng material keltirilgan.
Tadqiqot … kabi muhim muammolarni ko‘tarib chiqqanli bilan muhim.
… mohiyatini ochishda muhim vosita bo‘la oladi.
Muallif …ning ilmiy ta’rifini birinchi marta beradi va hokazo.
Annotatsiya turlari
Mazmuni va maqsadli vazifasiga ko‘ra
-bildirgichli (matnning tanqidiy bahosiz tavsifnomasini beradi);
-tavsiyali (matn iste’molchilarning muayyan auditoriyasi uchun yaroqliligi jihatdan tavsifini va bahosini beradi)
Mazmunni to‘liq qamrab olishiga ko‘ra
-umumiy (keng auditoriyani hisobga olib umuman matnning tavsifini beradi);
-ixtisoslashgan (matnning tor doiradagi mutaxassislarni hisobga olib muayyan jihatlardagi tavsifini beradi)
-guruhli (mavzu bo‘yicha yaqin bir necha matnlar tavsifini beradi)