10-mavzu: Qadimgi Sharq va Osiyoda adabiyot yodgorliklarida nutq buzilishlari haqidagi dastlabki ma’lumotlar. Reja

 
2. Qadimgi Ruminiya
–Qadimgi Rum bir qancha mamlakatlarni о„z 
amriga bо„ysundira olgan, Armaniston va Erongacha bо„lgan masofa, Pireniy 
yarim oroli shimoldan Britaniyagacha, janubdan Misrgacha bо„lgan masofalarni 
qamrab olgan. Qadimgi Rimda tibbiyot bilan asosan musofirlar shug„ullanganlar. 
Qadimgi Rim qomusiy olimi Avl Korniliy Sels (asrimizgacha bо„lgan 
30-25y., asrimizning 40-45 yillari) kelajak avlodlar uchun qadimiy, tibbiyot 

---

asarlarni tо„plagan va meros qilib qoldirgan. Uning adabiy merosida til falaji, 
tilning uchini og„iz bо„shlig„ining pastki qismiga qо„shilib о„sishi va bu holni 
davolash usullari haqidagi ma‟lumotlar uchraydi. 
Sels nutq buzilishlarining sababi qilib, nutq harakat mexanizmi pereferik 
qismining tuzilishi yoki xarakatchanligining bо„lishida deb kо„rsatadi va usullari 
sifatida xirurgik, terapevtik va nutqiy mashq usullarini tavsiya etadi. 
Klavdiy Galin (130-200y.) – Gippokratdan keyingi antik tiddiyot 
nazariyachisi, biologik va tibbiyot fanlariga asos solgan olim. 
Galin nafas olish mexanizmini batafsil yoritib beradi. U nafas olish 
jarayonida kо„krak qafasining faol harakati, nafas olish paytida о„pkaning passif 
harakati haqida ma‟lumot beradi. 
I.A.Sikorskiyning fikricha Galen nutq buzilishilarini ilmiy terminlarini 
ishlab chiqqan. Galen “Nutq tovushlari tish, lab, burun kataklari, qattiq va 
yumshoq tanglay, til yuganchasi ishtirokida yuzaga keladi. Duduqlanish yoki tili 
chuchiklik kuzatilgan odamlarda yuqorida aytilgan a‟zolarning birida tо„g„ma yoki 
hayot davomida ortirilgan nuqsonlar kuzatiladi” deb xulosa qiladi. 
Mark Fabiy Kvintiman (42-118 y.) erta va jamoa tarbiyasini tarafdori, 
notik pedagogik fikrlarning yirik nomoyondasidir. 
Kvintiman bolalarining ikki yoshidan boshlab nutqini rivojlantirishga katta 
ahamiyat beradi. U bola atrofidagi tо„g„ri nutqiy muhit va tovush talaffizi 
nuqsonliklarini о„z vaqtida bartaraf etishga ham alohida tо„xtalib о„tgan.