10-mavzu: O’zbekiston viloyatlarining tarixiy-madaniy yodgorliklari

Ikkinch rivoyat. “M asolik al-mamolik” asarining muallifi (Al-Istaxriy) o’z kitobida sh unday yozgan: “K unlarning birida Samarqand So’g’diga yetib borganimda bir xovlini qurdim. Uning eshigi devorlariga mixlab quyilgan edi. Buning sababi nimada, deb suraganimda, ular: “YU z yildirki bu eshik ochiq turibdi, na kechasi, na kunduzi bu eshikni yopmaganlar” . SH unday ham bo’lib qolardiki, yuzta yoki undan ko’prok otliq to’satdan kelib qolishlari mumkin edi. SH unday paytda ham uy egasiniig tash vish lanish iga xojat yo’q edi. (CHunki keladigan) odamlar va ularning ulovlari uchun hamma parsa muxayyo qilingan va barcha zarur ishlari uchun mutasaddiy tayinlangan bo’lgan. Mexmon kishidan xonadon soxibi xursand bo’lib, chexrasi ochilib ketarkan” .
Surxondaryo viloyati tarixiy yodgorliklari
Sashaotish madrasasi - Surxondaryo viloyatida joylashgan bu yodgorlik XVI ayrda Said Otaliq tomonidan qurdirilgan. Bosh tarzi (qismi) peshtoqli, ikki qavatli, xujralari bor.
Sultan Saodat maj muasi - X-XVII asrlar davomida quril-gan bo’lib, Termizlik sayidlar avlodlari dafn etilgan maqbara-lar majmuasidan iborat. Termiz yaqinida joylashgan bu yodgorlik-ka 20 ga yaqin maqbara kirgan.
Jarqurgan minorasi - XII asr boshida qurilgan bu me’moriy yodgorlik viloyatning J arqurg’an tumani, Minor qishlog’ida j oy-lashgan. 8 qirrali poydevor ustiga yarim aylana sh aklida 16 qir-rala qilib qurilgan. X,ozirgi balandligi 21.6 m.. diametri esa 5,4 m. Uni Saraxslik me’mor Ali ibn M uhammad 1 108-1109 yillarda qurgani yozib quyilgan.
Xakim at-Termiziy maj muasi - IX-XV asrlarga oid bu tarixiy yodgorlik Termizda joylashgan bo’lib, maqbaralar, masjid (XI asr). xonakox, (XV asr) va boshqa ishnootlardan iborat. Bu yerda buyuk alloma, muxaddis Abu Abdullox M uhammad Xakim at-Termiziy maqbarasi mavjud.
Qirqqiz qalasi - IX-X asrlarga oid Termizda joylashgan bu yodgorlik ilk o’rta asrlardagi boylarning shaxar tashqarisidagi qurgansaroyi bo’lganligi taxmin qilinadi. Xom gishtdan tiklangan bu inshootning to’rtburchagida to’rt minora burjlari bo’lgan. Bizga qadar talay vayrona xolida etib kelgan.