10-mavzu. Korxona rentabelligi, daromad va harajatlar


Bir so’mlik tovar Ishlab chiqarish tannarxi



Download 202,5 Kb.
bet5/10
Sana28.05.2022
Hajmi202,5 Kb.
#613649
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
10-MAVZU. KORXONA RENTABELLIGI, DAROMAD VA HARAJATLAR — копия (2)

Bir so’mlik tovar Ishlab chiqarish tannarxi
mahsuloti uchun = ----------------------------------------
qilingan harajat (tiyin) Tovar mahsulotinnng ulgurji bahosi

Bu ko’rsatkich orqali qilingan harajatlarning samaradorligini aniqlash mumkin.


Ishlab chiqarish harajatlarini hisobga olish va tahlil etishning uslubiy va me’yoriy shakli O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan 1999 yil 5 fevralda tasdiqlangan 54-sonli «Mahsulot (bajarilgan ish, ko’rsatilgan xizmat)lar ishlab chiqarish tannarxi, mahsulot (ish bajarish va xizmat qo’rsatish) ishlab chiqarish va sotish harajatlari tarkibi va moliyaviy natijalarning shakllanish tartibi to’g’risida»gi Nizom bilan belgilanadi.
Sanoat korxonalari ishlab chiqarish harajatlarini rivojlantirish maqsadida buxgalteriya hisobi va hisobotida uning yo’nalishlari bo’yicha guruhlarga ajratish maqsadga muvofiqdir:


1. Harajatlarning iqtisodiy elementlari bo’yicha.
2. Harajatlarning kalkulyatsion moddalari bo’yicha.
10.1-jadval
Ishlab chiqarish harajatlarining iqtisodiy elementlari va moddalari bo’yicha turkumlanishi



Iqtisodiy elementlari bo’yicha

Kalkulyatsion moddalari bo’yicha

1

2

Ishlab chiqarish
harakteridagi
bevosita va
bilvosita moddiy
harajatlar

Xomashyo

Yoqilg’i

Elektr quvvati

Ehtiyot qismlar

Idishlar va h.k.

Ishlab chiqarish
harakteridagi
bevosita va bilvosita
mehnat haqi
harajatlari

Asosiy ish haqlari

Qo’shimcha ish haqlari

Ish haqiga ustamalar

Ishlab chiqarishga
taalluqli mehnat
haqidan ajratmalar

Ijtimoiy ta’minot bo’limiga

Mehnat birjasiga

Kasaba uyushmasiga

Asosiy vositalar va
nomoddiy aktivlar
amortizatsiyasi,
eskirish harajatlari

Asosiy vositalarning eskirishi

Nomoddiy aktivlarning eskirishi

Asosiy vosita va nomoddiy aktivlarning ijara haqlari

Ishlab chiqarish
harakteridagi boshqa
harajatlar

Turli ishlar va xizmatlar

Soliqlar, yig’imlar va h.k.

Xarajatlarning elementi bo’yicha guruhlarga ajratishdan maqsad ularning tuzilmasi va dinamikasini nazorat qilishdan iborat.


Ko’rsatkichlarni taqqoslash orqali jonli mehnat bilan boshqa xarajat turlarining nisbati, ishlab chiqarish zaxiralarini me’yorlashtirish va tahlil etish, aylanma mablag’larining tezligini aniqlash va milliy daromadni hisoblash imkoniyati tug’iladi.
Xarajatlarning elementlari bo’yicha tahlil natijalariga muvofiq material sig’imi, mehnat sig’imi va fond sig’imi darajalari bo’yicha tannarxni pasaytirish imkoniyatlarini aniqlash mumkin.
Tahlil etishda jami harajatdagi har bir elementning tutgan salmog’i aniqlanib, o’tgan yildagisi hamda smetadagi ko’rsatkichlar bilan taqqoslanib, ularning o’zgarish sabablari aniqlanadi.
Mahsulotlarni ishlab chiqarish bilan bog’liq bo’lgan harajatlar tarkibini iqtisodiy elementlari va moddalari bo’yicha quyidagi tarkibda berish mumkin.
Ishlab chiqarish xarajatlarini iqtisodiy elementlari va kalkulyatsion moddalari bo’yicha o’rganish quyidagicha farqlanadi, ya’ni, bo’limlar va korxona bo’yicha jami xarajatlar faqat iqtisodiy elementlari bo’yicha o’rganiladi, mahsulotlar turi va turkumi bo’yicha esa ishlab chiqarish harajatlari kalqulyatsiya moddalari asosida ko’rib chiqiladi.



Download 202,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish