10-mavzu. Kapital qo’yilmalar va kapital bozori. Korxonalar faoliyatini davlat tomonidan tartibga solish. Iqtisodiy renta

13.19-rasm. Lorens egri chizig’i.
Grafikdagi 0F chizig’i daromadlarni absolyut tekis (teng) taqsimlanganligini ifodalaydi. 0EF chizig’i esa absolyut notekis taqsimlanganligini ifodalaydi. Lorens egri chizig’i 0ABCDF daromadlarni real, haqiqiy taqsimlanishini ifodalaydi.
Amalda aholining eng kam ta’minlangan qismiga daromadni 5-6 foizi to’g’ri kelsa, eng boy aholi qismiga 40-45 foizi to’g’ri keladi. Shuning uchun ham Lorens egri chizig’i daromadlarni absolyut tekis va notekis taqsimlanishini ifodalovchi chiziqlar o’rtasida joylashgan. Daromadlar taqsimlanishi qancha notekis bo’lsa, Lorens egri chizig’i shuncha E nuqtaga tomon botiq bo’ladi. Daromadlar taqsimlanishi qancha tekis bo’lsa, Lorens egri chizig’i to’g’rilanib 0F chizig’iga shuncha yaqinlashadi.
Daromadlarni notekis taqsimlanishi darajasi Djini koeffitsientini deb belgilasak, u 0ABCDF yuzani (13.19-rasmda shtrixlangan yuza) 0FE uchburchak yuzasiga nisbati bilan aniqlanadi:
.
Bu yerda biz nominal daromadni taqsimlanishini ifodaladik. Nominal daromadga aholi tomonidan pul shaklida olingan barcha daromadlar kiradi: ish haqi, dividendlar, foizlar, barcha transfert to’lovlari (qaytarib olinmaydigan pul to’lovlari). Lekin, bu yerda aholini o’z tomorqasidan oladigan daromadi, uyidagi chorva mollaridan tushadigan daromad, davlat tomonidan ta’limga, meditsina xizmatiga sarflanadigan mablag’lar, xayriya, ehsonlar hisobga olinmagan.
Ijtimoiy sug’urtalash dasturiga ko’ra nafaqaxo’rlar, aholining ishga yaroqsiz bo’lgan qismi, boquvchisini yo’qotgan oila, nogironlar ijtimoiy sug’urtalanadi.
.