10-mavzu: budjet tashkilotlarida tovar -moddiy zaxiralar hisobi reja

12.Budjet tashkilotlarining moliyaviy hisobotlari axborot imkoniyatlari

Ma’lumki, amaldagi qonunchilikka muvofiq budjet tashkilotlari o‘zlariga yuklatilgan vazifalarni bajarishlari uchun budjet hamda budjetdan tashqari mablag‘lardan foydalanadilar. Mazkur mablag‘larni maqsadli sarflanishini taxlil qilish hamda kelasi moliya yili uchun budjet tashkilotlariga budjetdan ajratiladigan mablag‘lar bo‘yicha xarajatlar smetalarini tuzish uchun moliyaviy hisobot ma’lumotlari taxliliga asoslaniladi.

Davlat budjetining kelgusi moliya yiliga mo‘ljallangan loyihasini tayyorlashda va qabul qilishda ham o‘tgan davr uchun budjet ijrosi hisoboti ma’lumotlariga asoslanshini o‘zi budjet ijrosi hisoboti ma’lumotlarini naqadar ahamiyatli ekanligidan dalolat beradi.

Shu o‘rinda budjet tashkilotlari tomonidan tuziladigan va taqdim qilinadigan moliyaviy hisobotlarni axborot imkoniyatlarini quyidagi jadval orqali keltiramiz.

Budjet tashkilotlari tomonidan tuziladigan va taqdim qilinadigan moliyaviy hisobotlarni
axborot imkoniyatlari

т/р	Hisobotninig nomi		Axborot imkoniyatlari
			Budjet tashkilotining hisobot davriga moliyaviy
			holatini kompleks taxlilini amalga oshirish mumkin.
			Jumladan, nomoliyaviy aktivlarining hisobot yili boshiga
			va hisobot davri oxiriga qoldig‘i, bu esa hisobot davrida
			budjet tashkilotining nomoliyaviy aktivlarini qancha
			summada ko‘payganligi yoki kamayganligini bildiradi.
			Ularning (asosiy vositalarning) eskirishi va qoldiq qiymati
			(mos ravishda hisobot davrining boshiga va oxiriga)
			to‘g‘risidagi		ma’lumotlar.
			Moliyaviy aktivlarining har bir turi bo‘yicha hisobot davri
			boshiga va oxiriga qoldig‘i to‘g‘risidagi ma’lumotlar.
1	Balans(1-shakl)		Debitorlik va kreditorlik qarzlarning hisobot davri boshiga
			va oxiriga bo‘lgan qoldiq summasi, bu esa budjet tashkiloti
			tomonidan debitorlik va kreditorlik qarzlarni kamaytirish
			bo‘yicha ko‘rilgan chora-tadbirlarni taxlil qilishda yordam
			beradi.
			Budjet tashkilotining joriy yilga va o‘sib oruvchi yakun
			bilan moliyaviy natijalarini xolati, bu esa, budjet
			tashkilotini xar bir daromadlar (tushumlar) turi bo‘yicha
			moliyaviy holatini	taxlil qilish	imkonini yaratadi.
			Bundan tashqari, budjet tashkilotining balansdan tashqari
			schyotlarida aks ettirilgan mol-mulklari to‘g‘risidagi
			ma’lumotlar aks ettiriladi.
			Ushbu hisobot yordamida budjet tashkilotining
	Harajatlar	smetasi	hisobot choragi mobaynida xarajatlar smetasining ijrosini
2	ijrosi	haqida	taxlil	qilish	mumkin.
	hisobot(2-shakl)		Jumladan, aniqlangan rejaga nisbatan xarajatlar iqtisodiy
			tasnifining xar bir moddasi bo‘yicha kassa va xaqiqiy
			178

xarajatlarni amalga oshirilishi to‘g‘risidagi ma’lumotlar.

Bu esa, budjet tashkilotining aniqlangan rejaga nisbatan

ishlatilmagan limitlarini aynan qaysi xarajat turi bo‘yicha

vujudga kelganligini taxlil qilish imkonini beradi.

Bundan tashqari rejaga nisbatan xaqiqiy xarajatlarni kam

yoki ko‘p amalga oshirilganligi aynan xarajatlarning qaysi

turi bo‘yicha yuzaga kelganligini ko‘rish va taxlil qilish

mumkin.

Bular natijasida budjet tashkilotining ham joriy yilgi

xarajatlar smetasini taxlili, ham kelasi yilga rejalashtirilishi

mumkin bo‘lgan mablag‘lar to‘g‘risida ma’lumotlar olish

imkonini

yaratadi.

.

Budjet tashkilotining hisobot davriga yuzaga kelgan

barcha debitorlik va kreditorlik qarzlari to‘g‘risida batafsil

ma’lumotlarni

taxlil

qilish

mumkin.

Jumladan, debitorlik va kreditorlik qarzlarni aynan

xarajatlarning qaysi turi bo‘yicha yuzaga kelganligi,

Debitorlik

va

shuningdek

muddati

o‘tkazib

yuborilgan

qarzdorliklar

to‘g‘risida,

bundan

tashqari

mazkur

qarzlarni

3

kreditorlik

qarzlar

respublikadan

tashqaridagi

qismi

bo‘yicha

ham

to‘g‘risida ma’lumot

ma’lumotlar

olish

mumkin.

Yuqoridagi

barcha

ma’lumotlar budjet va budjetdan tashqari mablag‘lar

bo‘yicha alohida holda keltiriladi. Bu

esa,

budjet

tashkilotining ham joriy yilgi xarajatlar smetasini taxlili,

ham kelasi yilga rejalashtirilishi mumkin bo‘lgan

mablag‘lar to‘g‘risida ma’lumotlar olish imkonini yaratadi.

Mazkur hisobot natijasida O‘zbekiston Respublikasi

Vazirlar Mahkamasining 1999 yil 3 sentyabrdagi 414-son