10-маъруза: Тизимларни тавсифлашнинг методлари ва моделлари

10-МАЪРУЗА: Тизимларни тавсифлашнинг методлари ва моделлари

Режа:

1. Тизимларни тавсифлаш методлари

2. Тизимларни тавсифлашнинг сифатли методлари

3. Тизимларни тавсифлашнинг сонли методлари

1.Тизимларни тавсифлаш методлари

Тизимларни тавсифлаш методлари иккита гуруҳга классификация-ланади:

-сифатли методлар;

-сонли методлар.

Сифатли методларда масалани қўйилишининг ташкил этилишига, вариантларни шаклантиришга, вариантларни сифатли баҳолашга, инсон тажрибасидан фойдаланишга асосий эътибор берилади.

Тизимли таҳлилнинг сифатли методлари, тизимларда аналитик боғлиқликлар кўринишидаги қонуниятларни тавсифлаш имконияти бўлмаган тақдирда қўлланилади.

Тизимларнинг сонли методлари фойдаланувчиларга аниқлик, ишончлилик, турғунлик, нарх-навога нисбатан вариантлар баҳосини олиш имконини беради. Шунингдек, фараз қилинадиган вариантларнинг ишлаб чиқиладиган тизимнинг белгиланган талабларга мослигини текшириш имконини беради.

Тизимларнинг сонли методлари фойдаланувчиларга аниқлик, ишончлилик, турғунлик, нарх-навога нисбатан вариантлар баҳосини олиш имконини беради. Шунингдек, фараз қилинадиган вариантларнинг ишлаб чиқиладиган тизимнинг белгиланган талабларга мослигини текшириш имконини беради.

Юқорида таъкидланган методлардан ташқари амалиётда лойиҳани ишлаб чиқишда ҳар иккала иш босқичларини бирлаштирган методлар қўлланилади.

Уларга адаптив бошқарув тизимларни ишлаб чиқишда кибернетик ёндошув, тизимли структурали ёндошув, вазиятли моделлаштириш методи, лойиҳалаш ва қарорлар қабул қилиш методи мисол бўлади.

2. Тизимларни тавсифлашнинг сифатли методлари

Таъкидлаганимиздек, тизимли таҳлилнинг сифатли методлари, тизимларда аналитик боғлиқликлар кўринишидаги қонуниятларни тавсифлаш имконияти бўлмаган тақдирда қўлланилади.

Уларга қуйидагилар киради:

1.Ақлий ҳужум типидаги методлар. Ушб метод 1950 йилларда пайдо бўлган. Бу метод “ғояларни жамоавий генерациялаш” термини билан ҳам аталади.