10-laboratoriya mashg‘uloti mavzu: Baliqlarni ekspertizasi

Bixromat shkalasini tayyorlash. Buning uchun 8 ta bir xildagi rangsiz probirkalar olinadi. Keyin esa 25 ml hajmdagi o‘lchov kolbachalariga (8 ta) 0,6, 0,8; 1,0, 1,2, 1,4, 1,6, 1,8 va 2,4 mldan bixromat kaliyning desinormal eritmasi solinadi, so‘ngra kolbachalarning 25 belgisigacha distirlangan suv qo‘shiladi (2,452 g bixromat kaliyni 500 ml distirlangan suvdagi eritmasi). Keyin esa kolbachalar chayqatiladi va har qaysidan 7 mldan eritma boshqa-boshqa probirkalarga o‘tkaziladi. So‘ngra probirkalarning og‘zi kavsharlab bekitiladi, yoki jips qilib tiqin tiqiladi, har qaysi probirkadagi bixromat kaliyning millilitr miqdori Nessler sonini beliglaydi. Bu shkala qorong‘i joyda bir yilgacha saqlanishi mumkin.
Aniqlash usuli. Probirkaga 2 ml filtrat olinib, ustiga 0,5 ml Nessler reaktividan qo‘shiladi va asta-sekinlik bilan chayqatiladi, keyin 5 minut qoldiriladi va reaksiya aniqlanadi. Probirka chayqatiladi, bunda baliq go‘shti farshi bir tekisda ko‘k rangga kirishi kerak, keyin ekstraktning usti 1 sm qalinlikda vazelin bilan yopiladi. Probirka termostatga qo‘yiladi va rangsizlanishi kuzatiladi. Yangi bo‘lmagan, yomon baliq go‘shtidan tayyorlangan ekstrakt 20-40 daqiqada rangsizlanadi, navsiz baliq ekstrakti 40 daqiqadan 2,5 soatgacha vaqtda rangsizlanadi, 1-nav baliq go‘shtini ekstrakti 2,5 soatdan keyinroq o‘z rangini yo‘qotadi.
Peroksidaza reaksiyasi (A.M.Poluektova bo‘yicha). Bu reaksiya o‘zining ajralib turadigan xususiyatiga ega. Ya’ni bu reaksiyani o‘tkazish uchun baliq jabrasidan 1:10 nisbatda ekstrakt tayyorlanadi. Ma’lumki, baliq jabrasi birinchi navbatda buzila boshlaydi. Jabrada oksidlanish jarayoni juda tez boradi. Chunki bunda qon orqali kelayotgan peroksidaza fermenti ishtirok etadi. Bu fermentning aktivlik darajasiga qarab baliq go‘shtining yangiligi haqida fikr yuritish mumkin.
Ishni bajarish tartibi. Probirkaga 2 ml filtrlangan ekstakt olinadi, ustiga 5 tomchi 0,2 foizli benzidinning spirtli eritmasi va 2 tomchi 1 foizli vodorod peroksidi tomiziladi. Yangi baliq jabrasidan tayyorlangan filtrat ko‘k rangga bo‘yaladi va keyinchalik qo‘ng‘ir tusga kiradi, yomon sifatli baliq jabrasidan tayyorlangan filtratning rangi o‘zgarmaydi.