10 жаратылыстану-математика бағытындағы 10-сыныбына арналған оқулық 1-бөлім

Әртүрлі факторлардың динамикалық тепе-теңдік


күйіне әсерін зерделеу


Әрекеттесуші заттар концентрациясының әсері


Реактивтер: темір (III) хлоридінің, калий роданидінің (KSCN) 0,01М, 1М ерітінділері;
5 г калий хлоридінің кристалдары.


Химиялық ыдыстар мен құрал-жабдықтар: 500 мл, 250 мл ста­ қандар; өлшегіш 25 мл цилиндрлер, шыны таяқша, ақ экран.


Жұмыс барысы

Көлемі 500 мл стақанға темір (III) хлориді мен калий роданидінің (KSCN) сұйылтылған ерітінділерінің әрқайсысынан 100 мл-ден құйып, шыны таяқшамен араластырыңдар. Нәтижесінде Fe(SCN)₃ түзілгенін көрсететін қызыл түс пайда болады:

FeCl₃ + 3KSCN = Fe(SCN)₃ + 3KCl

Осы қызыл түсті ерітіндіні төрт стақанға теңдей бөліп құйыңдар. Оларды ақ экранның алдына қойыңдар. Бірінші стақандағы ерітіндіні салыстыруға қалдырыңдар. Екінші стақанға 5 мл 1M темір (III) хлориді ерітіндісін, үшіншісіне 5 мл 1M калий роданидінің ерітіндісін қосып, ерітінділерді жақсылап араластырыңдар. Екінші және үшінші стақандардағы ерітінділердің бояуының түсінің күшеюі тепе-теңдіктің оңға ығысқанын көрсетеді. Төртінші стақанға құрғақ калий хлориді кристалдарын қосып, араластырыңдар. Калий хлоридінің еру бары-сында стақандағы ерітіндінің түсі әлсірей бастайды. Бұл тепе-теңдіктің солға қарай ығысқанын көрсетеді.

Тапсырма: Тәжірибеде байқаған құбылыстарды түсіндіріп, тиісті қорытынды жасаңдар.

181

VIII тарау


ТОТЫҒУ-ТОТЫҚСЫЗДАНУ РЕАКЦИЯЛАРЫ

• Тотығу дәрежесі

• Тотығу

• Тотықсыздану

• Электрондардың та-сымалдануы

Тірек ұғымдар

Бүгінгі сабақта:

• тотығу-тотықсыздану реакцияларын;

• тотықтырғыш және тотықсыздандырғышты білетін боламыз