10- amaliy mashgulot Уч фазали ёпиқ турдаги кўприксимон тўғрилаш схемасининг ишлаш принципини ўрганиш ва параметрларини аниқлаш

10- amaliy mashgulot

Уч фазали ёпиқ турдаги кўприксимон тўғрилаш схемасининг ишлаш принципини ўрганиш ва параметрларини аниқлаш.

1. Қурилмани ишга тайёрлаш.

2.6-расмда келтирилган схемани йиғиш.

2.6-расм. Уч фазали ёпиқ турдаги кўприксимон тўғрилаш
(трансформаторнинг иккиламчи чўлғами «учбурчак» схемада уланган)

«R_Н грубо» қайта улагичини «3» ҳолатга ўрнатиш

PV1 вольтметрни ўзгарувчан кучланишни ўлчаш режимига ўрнатиш.
PV2 вольтметрни ўзгармас кучланишни ўлчаш режимига ўрнатиш.
РА1 миллиамперметрни ўзгармас кучланишни ўлчаш режимига ўрнатиш.
«СЕТЬ – ВКЛ» улагичи орқали қурилмага таъминот кучланишини бериш.
«ТРЕХФАЗНАЯ СЕТЬ–ВКЛ» тугмасини босиш билан схемага таъминот кучланишини бериш.
2. Осциллограммаларни олишни ўтказиш

• 
  трансформаторнинг иккиламчи чўлғамидаги кучланиш (осциллографни VD7 ва VD8 диодлар анодларига улаш);
  
• 
  VD7-VD9 диодларнинг аноди ва катоди орасидаги кучланиш. U_{ТЕС.макс} қийматни қайд этиш. Шунингдек, U_d қийматларини ёзиш (РV2 вольтметрнинг кўрсатишлари бўйича);
  
• 
  VD7 диод орқали оқиб ўтадиган ток (осциллограммаларни олиш учун R_ш резистордан фойдаланиш). I_в.макс қийматларни қайд этиш. Шунингдек, I_d қийматларни ёзиш (РА2 миллиамперметрнинг кўрсатишлари бўйича);
  
• 
  R_ю резистордаги кучланиш (6–7 уялар). Тўғриланган кучланишнинг U_~m ўзгарувчан ташкил этувчиси амплитудасининг қийматларини қайд этиш.
  

Кузатишлар ва ўлчашлар натижалари бўйича кучланишлар ва токлар осциллограммаларини чизиш, U_ТЕС._макс, U_d, I_{в макс}, I_в.ўр, I_d, U_~m қийматларни ёзиш.
3. Тўғрилагичнинг U_d = f (I_d )ташқи характеристикасини олиш.
R_ю резисторнинг қаршилигини камайтириб у орқали токни босқичма-босқич ошириш. Бунинг учун «R_Ю грубо» ростлагичини «Х.Х.» ҳолатдан 11 ҳолатга қайта улаш. 2.4-жадвални тўлдириш керак.
2.4-жадвал

Ўлчанадиган катталик	Ўлчов асбоби	«RН грубо» қайта улагичнинг ҳолати
		1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Id , мА	РА2	0.01	0.05	2	3	0.07	1.8	1.5	4	3	5
Ud , В	PV2 «=» реж.	150	155	160	165	170	180	190	200	210	220
U ~d , В	PV2 «~» реж.	220	220	220	220	220	220	220	220	220	220
U2, В	PV1	9	8	7	8	5	4	3	3	4	3
Iв ўр , мА	РА1	5	4	3	2	1	5	4	3	2	1

«ТРЕХФАЗНАЯ СЕТЬ–ВЫКЛ» тугмасини босиш билан схемадан таъминот кучланишини узиш.

«СЕТЬ» қайта улагич орқали қурилмадан таъминот кучланишини узиш.
4. Тўғрилагичнинг U_d = f (I_d) ташқи характеристикасини чизиш.
5. Тўғрилагичнинг параметрларини аниқлаш
5.1. Салт ишлаш режимида ўзгарувчан кучланишни ўзгармас кучланишга ўзгартириш коэффициентини ҳисоблаш
K_o=U_d / U₂.
5.2. Кичик токлар режимида тўғриланган кучланишнинг пульсация коэффициентини ҳисоблаш
k_П = U_~m / U_d.
U_~m катталикни аниқлаш учун қуйидаги ифодадан фойдаланамиз
U_~m = U _~d * k_А* k_Ф / k_ФС,
бу ерда U_~d –PV2 вольтметрнинг кўрсатиши;
k_ФС=1,11– синусоидал кучланишнинг шакл коэффициенти;
k_Ф–тўғриланган бир ярим даврли кучланиш ўзгарувчан ташкил этувчисининг шакл коэффициенти;
k_А–тўғриланган бир ярим даврли кучланиш ўзгарувчан ташкил этувчисининг амплитуда коэффициенти.
Осциллограф ёрдамида ўлчанган U_~m қийматдан фойдаланиб k_П пульсация коэффициентини ҳисоблашни амалга ошириш.
5.3. U_{ТЕС. макс}/ U_d нисбатни ҳисоблаш.
5.4. I_{в макс} / I_d нисбатни ҳисоблаш.
5.5. I_в.ўр / I_d нисбатни ҳисоблаш.
Ҳисоблашларда олинган натижаларни назарий маълумотлар билан таққослаш.