1 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълими вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини

. Е. Жак-Далькроз ва К. 
Орф ғояларига
поляк педагогларининг ижодий ѐндашуви асосида 
ривож топмоқда. 
 

---

82 
Поляк мактаб ўқувчиларининг мусиқий тарбияда асосий мусиқа 
шакли бўлмиш қўшиқ муҳим ўрин тутади. Қўшиқ билан болалар боғча 
давридаѐқ танишадилар. Асосий диққат эътибор мусиқий тарбиянинг етакчи 
шакли ҳисобланган - куйлашга қаратилган. 
Шунингдек, репертуар танлашга аҳамият берилади, унинг бадиийлиги 
мусиқа ва матнлар, болаларнинг ижрочилик имкониятлари ва уларнинг 
хилма-хиллиги ҳисобга олинади. мусиқий тарбияга оид ўқув дастурларида 
поляк халқ қўшиқларига кенг ўрин ажратилган, қўшиқ ижро этишдан 
ташқари болалар, урма чолғулар, флейта, мандолина, гитара, аккордеон каби 
мусиқа чолғуларида ижро этадилар. 
Поляк педагоглари, болаларнинг мусиқали салоҳиятини ижодий 
тафаккурини кучайтирадиган ижодий амалиѐтга алоҳида эътибор берадилар. 
Болалар ижодий амалиѐтининг энг кўп тарқалган кўринишлари 
қуйидагилар: 
1. Ўзи яратган ѐки берилган куй асосида эркин бадиҳа этиш; 
2. Мусиқа қонунларига буйсунадиган ҳамда онгнинг назоратини талаб 
қиладиган бадиҳа. 
Поляк педагоглари болаларга берадиган топшириқларнинг турли 
вариантларидан кенг фойдаланадилар: маълум ритмдаги бадиҳа (масалан, 
мақол ва маталларнинг турли вазнлар асосида) ѐки полиритмия, полиметрия 
услубларида куйлаш, куйни берилган усулга ѐки поляк халқ рақслари 
усулларига мослаштириш, маълум (масалан, рондо, вариасия, уч қисмли) 
композитсион шаклда бадиҳа, шеър ва ҳикояларга бағишлаб мусиқа 
басталаш. Поляк мактабларида Жак-Далкроз асос солган мусиқа садолари 
остида ритмик машқлар кенг қўлланилмоқда. Тажриба мактабларининг 1-4 
синфларида 
мусиқий-жисмоний 
машқларнинг 
қуйидаги 
шакллари 
бажарилади: 
1 - машқлар ва 
ритмик ўйинлар
бўлиб, уларда муайян вазифалар 
режалаштирилади, масалан, 
мусиқа суръати, динамикаси, ритмикаси ўзгаришига болаларнинг 
сезгирлигини ошириш; 
2 - усул ва