1. Z. Freydning klassik psixoanalizi

---

2-mavzu. Klassik psixoanaliz va uning modifikatsiyalari (2soat). 
Reja :
1.
 
Z. Freydning klassik psixoanalizi
2.
 
Z. Freydning izdoshlari- K. Yung va A. Adler.
Klassik psixoanalizda Z.Freydning shaxsga doir qarashlari mujassamlashgan. 
Uning ilmiy faoliyatini affektiv travma modeli, topik va strukturaviy modellardan 
iborat uch bosqichga ajratish mumkin. Freyd bo‘yicha psixoseksual rivojdanish 
bosqichlar. K.Yungning Analitik psixologiyasi. Psixika tuzilmasi. Arxetiplar va 
psixik funksiyalar tushunchalari. Individuatsiya va uning bosqichlari. A.Adlerning 
Individual psixologiyasi. Nomukammallik kompleksi va nomukammallik 
kompleksi. Shaxslik va konstruktiv ustuvorlik hamda sotsial qiziqishlar, ijodiy Men. 
Hayot maqsadi va yashash uslubi tushunchalari. Psixoanalizning olti tamoyili. 
Zamonaviy psixoanaliz: ego-psixologiya (X. Gartmann, A. Freyd, E. Erikson), 
ob’ekt munosabatlar psixologiyasi (M. Klyayn, M. Balint, X. Koxut). 
Psixoanalitiklar ishida aloqadorlik va mustaqillik masalalari. (Dj. Boulbi, M. Maler). 
Ko‘chish va qarshili ko‘rsatish. Ko‘chish reaksiyalarining tiplari, ko‘chishnng 
asosiy elementlari. 
Mashg‘ulot maqsadi: 
shaxsning eksplitsit va implitsit nazariyalar to‘g‘risidagi 
bilimlarni shakllantirish
. 
Kutilayotgan natijalar: 
1.
Z.Freydning psixoanaliz nazariyasini talqin qila oladi. 
2.
 
Z.Freyd izdoshlarining shaxsga doir nazariy qarashlarini qiyosiy tushuntira 
oladi. 
 
Z.Freydning psixoanalitik nazariyasi
1
 
Z.Freyd g‘arb madaniyatiga chuqur ta’sir ko‘rsatdi. Agar ko‘chadagi 100 
insondan so‘rasangiz taniqli psixologning nomini bilishlari haqidagi mulohazani Kit 
Stanovich (1996) ilgari suradi. Freydning klinik psixologiya va psixiatriyadagi ilmiy 
qarashlarini alohida o‘ringa ega. Z.Freyd nimani o‘rgandi? U she’riyat, pesa va 
falsafaga juda qiziqishi bo‘lganligi sababli, o‘z tadqiqotlari uchun vaqtni bekorga 
sarflamadi. U tibbiyot yo‘nalishida tahsil olgandan so‘ngra xususiy amaliyot bilan 
shug‘ullandi. U amaliyotda nevrologik sababga ega bo‘lmagan ruhiy o‘zgarishga 
ega bo‘lgan patsientlarga duch keldi. Masalan, baqquvvat bo‘lsa-da, patsient 
qo‘ldagi sezgilarni yo‘qolishining sababini Z.Freyd insonning aqliga bog‘liqligini 
aniqladi. Bunday holatda patsientni davolash yo‘li uning o‘z-o‘ziga munosabatini 
o‘zgartirishda degan xulosaga keldi.
Freydning kuzatishlari qator nevrologik buzilishlarning psixologik sabablari 
mavjudligi to‘g‘risidagi xulosaga olib keldi. Bu orqali Freyd ongsizlikni kashif qildi. 
1
Myers, D. G. Psychology. Hope College. Holland, Michigan, 2010. - Р. 554. 

---

Uning fikricha ko‘zi ojizlik yoki karlik, beixtiyor ko‘rmaslik va eshitmaslik xohishi 
insonga keskin xavotlikni uyg‘otar ekan. Freyd gipnoz ongsizlikka yo‘l deydi va 
patsientlarni davolashda undan foydalandi. Gipnoz patsientlari gipnoz tufayli 
o‘zlarining anglab bo‘lmas qobiliyatlarini ochdilar. So‘ngra u patsientlar o‘zlarini 
ruhiy engillashishlariga imkon beruvchi erkin assotsiatsiya usulini olib kirdi. Ushbu 
usulga ko‘ra patsient o‘zining dardlarini bayon etadi. Bu esa patsientlarga ruhiy 
engillik olib keldi. Freyd ruhiy buzilishlarning zamini, bugungi bezovtalanishlarning 
sababi patsientlarning o‘tmishi bilan bog‘liq, bolalikdagi tuyg‘ulariga borib 
bog‘lanishini ta’kidladi. Kasalliklarning ongsizlik sabablariga tayangan shaxs 
nazariyasini psixoanaliz davolash metodi bilan bog‘ladi. Freyd nazariyasining 
umumiy ko‘rinishi quyidagi 1-rasmda keltirilgan: