1. Viloyat (tuman, shahar) byudjeti daromadlari tarkibi, tuzilishi, miqdori va dinamikasini o‘rganish

Rishton tumani mahalliy byudjet daromadlarining 2021-yil 12 oylik ijrosi asosida Malumot

Daromadlar nomi	Aniqlangan reja	Bajarilishi	(+,-)	%
Qo’shilgan qiymat solig’i
Yuridik shaxslarning daromadiga soliq
Yuridik shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliq	3 944 624	5 298 422	1353798	134,3
Jismoniy shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliq	4 991 244	3 760 701	-1230543	75,3
Jismoniy shaxslarning daromadiga solinadigan soliq	21 603 656	23501922	1898266	108,8
Maxalliy soliqlar va yig’imlar:			0
Shu jumladan: bozorlardan tushadigan daromadlar:transport vosita.u-n benzin va dizel yoqilg’i siqilgan gaz ist.qilingan jism shaxlarning soliqlari
Davlat boji
Yig’imlar va boshqa soliqsiz daromadlar	2 194757	3123389	928632	142,3
Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq	2168536	3786196	1617660	174,6
Jarimalar
Barcha mulk shaklidagi kichik korxonalar uchun yagona soliq	7912310	5746518	-2165792	72,6
O’tgan yillar hisobidan byudjetga qaytarilgan mablag’lar
Ijaraga berilgan mulk uchun ijara to’lovi
Tadbirkorlik faoliyati bilan shug’ullanuvchi jismoniy va yuridik shaxslarning daromadiga solinadigan soliq	1733597	1537084	-196513	88,7
Umumdavlat korx.xususiylashtirishdan 15% tushumlar
Aksis solig’i
Yurudik va jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig’i	21775406	25286910	3511504	116,1
Yer ostidan foydalanganlik uchun soliq	677614	1111743,9	434130	164,1
Yer uchastkalariga bo’lgan xuquqlarni sotishdan tushgan pul mablag’lari	0,0	586895,5	586897
Daromadlar jami:	67001744	73739782	6738038,5	110,1
Respublika byudjetidan olingan dotatsiyalar
Ta’lim sohasi uchun viloyatlar va Toshkent shaxar byudjetlaridan olingan maqsadli ijtimoiy transfertlar
Qoraqalpog’ison respublikasi,Toshkent sh.va viloyatlar byudjetidan olingan tartibga soluvchi transfertlar	83185156	83185156,0	0	100,0
Soliq imtiyozlarini berilishi natijasida daromad yetishmovchiligini qoplash uchun Qoraqalpog’iston resp,viloyatlar va Toshkent sh, byudjetidan
Respublika byudjetidan Qoraqalpog’iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shaxar byudjetiga beriladigan daromadlar
O’zaro hisob kitob bo’yicha Respublika byudjetidan olingan mablag’lar	78872617	67918267	-10954350	86,1
Qoraqalpog’iston Respublikasi,viloyatlar va Toshkent shaxar byudjetidan tuman va shaxarlar byudjetiga beriladigan daromadlar	0,0	4001931,0	4001931	0
Qoraqalpog’iston Respublikasi viloyatlar va Toshkent shaxar byudjetidan aylanma kassa mablag’larini to’ldirish uchun olingan mablag’ar
Qoraqalpog’iston Respublikasi viloyatlar va Toshkent shaxar byudjetidan erkin qoldiq mablag’lari hisobidan olingan mablag’lar	0,0	1000,000,0	1000000
Aylanma kassamablag’lari bo’yicha olingan mablag’ qismi
Respublika byudjetidan olinadigan ssudalar
Moliya yili boshiga maxalliy byudjetlarning asosiy g’aznachilik hisob varaqlaridagi qoldiqlar hisobidan mablag’lar yo’naltirish	3225424	3221037	-4387	99,9
Daromadlar jami:	232284941,2	233066173,4	785619	100,3
Xarajatlarni qoplash uchun ajratilgan mablag’dan tashqari byudjetlarning yil boshiga qolgan mablag’ qoldiqlari	117196	121583	4387	103,7
Balans:	232402137	233187156	790007	100,3

Taxlil:
Ushbu reja bo’yicha Farg’ona viloyati Rishton tumaning jami daromadlardagi salmog’i va daromadlar hajmining o’zgarish dinamikasiga ta’sir etgan omillarni o’rganib chiqdim va tahlil qildim. Bunda shuni aytish mumkinki Rishton tumani maxalliy byudjet daromadlar hajmi aniqlangan reja bo’yicha 67 001 744,bajarilishi esa 73 739 782, farqi 6 738 038,5, foizda esa 110,1 foizni tashkil etadi. Shuni aytish mumkinki pandimiya davri daromadlar hajmiga sezilarli darajada o’z ta’sirini o’tkazgan.Shu jumladan: bir qancha sohalarda daromadlar pasayishini ko’rish mumkin.
Jismoniy shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliq -1 230 543
Barcha mulk shaklidagi kichik korxonalar uchun yagona soliq -2 165 792
Tadbirkorlik faoliyati bilan shug’ullanuvchi jismoniy va yuridik shaxslarning daromadiga solinadigan soliq -196 513
O’z navbatida bir qancha sohalarda daromadlar salmog’ini oshganini aytish mumkin.
Xulosa qilib aytish mumkinki Rishton tumani daromadlar salmog’i yildan yilga o’sish suratlarda rivojlanmoqda buning sababi Prezdentimiz Shavkat Miromonivich Mirziyoyevning tadbirkorlarga berayotgan yengilliklari va soliq stavkalarini pasayganligi tadbirkorlikning rivojlanishiga turtki bo’lyapti va o’z navbatida bu tuman va shaxar byudjet daromadlarining o’sishiga olib keladi.


2.Viloyat (tuman, shahar) byudjeti xarajatlari tarkibi, tuzilishi, miqdori va dinamikasini o‘rganish.
Budjet xarajatlari – davlat va mahalliy hokimiyat vazifa va  faoliyatini moliyaviy ta’minlashga yo‘naltiriladigan pul mablag‘laridir. Iqtisodiy mazmuniga ko‘ra davlat budjeti xarajatlari – davlatning markazlashgan pul fondini taqsimlash va ishlatish bilan bog‘liq iqtisodiy munosabatlardir.
Budjet xarajatlarining turlari xilma-xil bo‘lib, bir qator omillarga bog‘liq:
– davlatning tabiati va funksiyalariga;
– mamlakatning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanganlik darajasiga;
– budjetning iqtisodiyot va xizmat ko‘rsatish soha-tarmoqlari bilan aloqalarining ko‘lamiga;

– davlatning ma’muriy-hududiy tuzilishiga;

– budjet mablag‘larini taqdim etish shakllariga va b.


Bu omillar ta’siri ostida har qanday davlatning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishning har bir bosqichidagi budjet xarajatlari tarkibi va tuzilishi shakllanadi. Masalan, agar davlatning asosiy e’tibori iqtisodiyot tarmoq larini davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan bo‘lsa, unda budjet xarajatlari tarkibida yirik investitsiya larni davlat resurslari hisobidan moliyalashtirish xa rajatlari ustun bo‘ladi. Davlatning asosiy e’tibori jamiyatdagi ij timoiy muammolarni hal qilishga, aholini ijtimoiy himoyalash ga, ijtimoiy dasturlarni amalga oshirishga qaratilgan bo‘lsa, xarajatlar tarkibida ijtimoiy maqsadlardagi xarajatlar ortib boradi.
O‘z iqtisodiy mazmuniga qarab budjet xarajatlari joriy va kapital xarajatlarga bo‘linadi.