1. Виждон эркинлиги, унинг қисқача тарихи Виждон эркинлигининг қонуний асослари Ўзбекистонда виждон эркинлигига амал қилиниши

1991 йилнинг 31 августида Ўзбекистон Республикаси ўз мустақиллигин қўлга киритди. 1991 йил 14 июнда «Виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар тўғрисида» (Янги таҳрири 1998 йил 1 май) Қонун қабул қилинди. Бундан ташқари 1992 йил 8 декабрда Ўзбекистон Республикаси Конституцияси қабул этилди. Бу ҳужжатларда Ўзбекистон дунёвий давлат сифатида динга ўз муносабатини баён қилди.
Ўзбекистон дунёвий давлат сифатида дин билан ўзаро муносабатда қуйидаги принципларга асосланади:
диндорларнинг диний туйғуларини ҳурмат қилиш;
диний эътиқодларни фуқароларнинг ёки улар уюшмаларининг хусусий иши деб тан олиш;
диний қарашларга амал қилувчи фуқароларнинг ҳам уларга амал қилмайдиган фуқароларнинг ҳам ҳуқуқларини тенг кафолатлаш ҳамда уларни таъқиб қилишга йўл қўймаслик;
маънавий тикланиш, умуминсоний ахлоқий қадриятларни қарор топтириш ишида турли диний уюшмаларнинг имкониятларидан фойдаланиш учун улар билан мулоқот қилиш йўлларини излаш зарурати;
диндан бузғунчилик мақсадларида фойдаланишга йўл қўйиб бўлмаслигини эътироф этиш.
Дин ва дунёвий давлат орасидаги муносабат ҳақида гап кетар экан, энг аввало, диннинг давлатдан ажратилиши тамойили унинг асосини ташкил этишини таъкидлаш зарур.
61-модда
Диний ташкилотлар ва бирлашмалар давлатдан ажратилган ҳамда қонун олдида тенгдирлар. Давлат диний бирлашмаларнинг фаолиятига аралашмайди.
Диннинг давлат ишларидан ажратилганлиги тамойили давлат томонидан диний ташкилотларнинг ички фаолиятига аралашмасликни англатади. Бироқ бу диний ташкилотларнинг фаолиятига қонуннинг дахли йўқ дегани эмас. Диний ташкилотларнинг аъзолари айни пайтда ўз давлатининг фуқаролари ҳам ҳисобланади ва улар Конституциямизнинг 48-моддасига кўра: “... Конституция ва қонунларга риоя этишга, бошқа кишиларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари, шаъни ва қадр-қимматини ҳурмат қилишга мажбурдирлар”.

18-модда. Ўзбекистон Республи-касида барча фуқаролар бир хил ҳуқуқ ва эркинликларга эга бўлиб, жинси, ирқи, миллати, тили, дини, ижтимоий келиб чиқи-ши, эътиқоди, шахси ва ижтимоий мавқеидан қатъи назар, қонун олдида тенгдирлар.