1 вариант Рибосома структураларини тадқиқот қилиш

Сэнгер усули

Frederik Senger usuli. Ushbu usulda DNK fragmentining tuzilishini aniqlash uchun dastlab namuna 4 ta probirkaga (reaksion kamera) solinadi. Ularning ustiga DNK Replikatsiyasi (yangi zanjirning sintezi) uchun zarur bo‗lgan komponentlar: nukleotidtrifosfatlar, DNK-polimerazalar, praymerlar, oqsil faktorlari, kofaktor ionlar va boshqa 267 zarur komponentlar qo‗shiladi. Shuning bilan birga reaksion kameralarga kamroq miqdorlarda alohida didezoksinukleotidtrifosfatlar quyib chiqiladi. Quyida normal tuzilishli dezoksiadenozintrifosfat hamda didezoksiadenozintrifosfatning tuzilishi keltirilgan.
E‘tibor beradigan bo‗lsak, ddATP ning 2,3-holatlarida OH guruh mavjud emasligi sababli, DNK sintezida undan so‗ng keladigan nukleotid fragmenti birikishi mumkin bo‗lmay qoladi. Natijada, sintez aynan ushbu fragmentga kelgandan so‗ng tugallanadi. Tekshirilayotgan namuna matritsa (qolip) vazifasini bajaradi. Reaksion aralashma orasida normal dNTP kelganda sintez amalga oshadi, ddNTP ning tuzilishi o‗xshash bo‗lganligi sababli DNK polemeraza undan foydalanib, sintezni amalga oshirishi mumkin, biroq uning kelishi zanjir uzayishini to‗xtatadi. Natijada, olingan fragmentlar orasida nazariy jihatdan ham amalda ham oxiri mos bo‗lgan ddNTP bilan tugallangan bo‗laklar bo‗ladi.
Yuqoridagi rasmda ushbu jarayon sxematik tarzda keltirilgan. Agar ddATP qo‗llanilgan bo‗lsa, oxiri A bilan tugagan, ddCTP qo‗llanilgan bo‗lsa, oxiri C bilan va h.k. tugallangan, turli xil kattalikdagi fragmentlar hosil bo‗ladi. Jarayon so‗ngida ushbu fragmentlar parallel ravishda 4 ta kolonkada elektroforez qilinadi.

3. 
   Транскрипцияни бошқариш
   

Transkripsiya omillarini tartibga solishning yana bir mexanizmi bu ularning faoliyatini tartibga solishdir, bu ma'lum bir omil faoliyatiga ijobiy yoki salbiy ta'sir ko'rsatadigan boshqa transkripsiya omillarini faollashtirish bilan bog'liq.
Ushbu "ikkilamchi" omillarning faollashishi odatda ligandning bog'lanishi, oqsil-oqsillarning o'zaro ta'siridagi o'zgarishlar, fosforillanish va boshqalar kabi turli xil mexanizmlar orqali sodir bo'ladi.
Rollari va ahamiyati
Transkripsiya omillari turli xil jarayonlarda ishtirok etadi, masalan, embrional rivojlanish, o'sish va differentsiatsiya, hujayra tsiklini boshqarish, o'zgaruvchan muhit sharoitlariga moslashish, hujayralar va to'qimalarga xos oqsil sintez naqshlarini saqlash va boshqalar.
Masalan, o'simliklarda ular mudofaada va har xil turdagi stresslarga javoban voqealarda muhim funktsiyalarga ega. Hayvonlarda osteogenezni transkripsiya omillari, shuningdek boshqa hujayralar qatorlarining boshqa ko'plab farqlash jarayonlari bilan boshqarilishi aniqlandi.
Ushbu oqsillarning organizmdagi ahamiyatini hisobga olib, ushbu tartibga soluvchi elementlarning o'zgarishi jiddiy patologik o'zgarishlarni keltirib chiqaradi deb o'ylash odatiy holdir.

Odamlarga kelsak, transkripsiya omillari bilan bog'liq patologiyalar rivojlanishning buzilishi (masalan, transkripsiya omillarining inaktivatsiyasini keltirib chiqaradigan mutatsiyalar tufayli), gormonal javob yoki saraton kasalliklari bo'lishi mumkin.

4.