II. Қуйидаги фикрларга қўшиласизми? 1. Агар иккита мамлакатнинг бошланғич “ишлаб чиқариш имкониятлари” деярли тенг бўлиб, улар ишлаб чиқариш воситалари ва истеъмол товарлари ишлаб чиқариш ўртасида танлов олдида турган бўлса, истеъмол товарлари ишлаб чиқаришни танлаган мамлакат “ишлаб чиқариш имкониятлари чизиғини” иккинчисига нисбатан тезроқ ўнгга сураолади.
2. Ишлаб чиқариш имкониятлари чизиғи “камёблик”, “муқобил харажатлар” ва “муқобил танлов” тушунчаларини изоҳлаш учун хизмат қилади.
3. Ўринбосар товарлардан бирининг нархи билан иккинчисига бўлган талаб ўртасида тескари боғлиқлик мавжуд.
4. Истеъмолчининг талабига ресурслар нархининг ўзгариши таъсир кўрсатади.
5. Истеъмолчи даромадининг ортиши бошқа омиллар ўзгармай қолганда талаб чизиғини ўнгга сурилишига ва янги мувозанат нуқтаси ҳосил бўлишига олиб келади.
6. Бозордаги мувозанат нархининг ўсиши ишлаб чиқариш ресурслари нархининг арзонлашуви таъсирида юз берган бўлиши мумкин.
7. Агар товар нархининг ошиши сотувчи даромадини қисқартирса товарга бўлган талаб эластик ҳисобланади.
8. Бирлик эластиклик нуқтаси талаб чизиғининг ўртасида ётади.
9. Агар товар нархининг ошиши сотувчи даромадини ошишига олиб келса, товарга бўлган талаб эластик ҳисобланади.
10. Товар нархининг 500 сўмдан 300 сўмга тушиши талаб ҳажмини ўзгартирмаса, талаб мутлақ ноэластик дейилади.
Саволлар
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Тўғри жавоб
Т
Н
Т
Н
Т
Н
Т
Н
Т
Н
Т
Н
Т
Н
Т
Н
Т
Н
Т
Н
III. Масалани ечинг: 1. Гўшт бозори мувозанат ҳолатига яқин. Ҳар куни 3500 тонна гўшт 16000 сўм нархда сотилади. Гўшт нархи 15 фоизга ошса,талаб 10 фоизга камайиб, таклиф 20 фоизга ошади. Гўштнинг чизиқли талаб ва таклиф функцияларини ҳосил қилинг.
2. Олхўрининг 1 килограмми 2000 сўмга тенг бўлганда бозорда 2 та харидор чизиқли талаб функцияси билан иштирок этмоқда. Биринчи харидор 20 кг олхўри харид этди ва унинг нархга нисбатан талаб эластиклиги -2 га тенг. Иккинчи харидор 16 кг харид этди ва унинг нархга нисбатан талаб эластиклиги -1,5 га тенг. Берилган маълумотлар асосида аниқланг:
а) Олхўрига бўлган якка талаб функцияларини аниқланг;
б) Аналитик ва график ёрдамида бозор талабини шакллантиринг ва унинг эластиклик коэффицентини ҳисобланг;
I. Вариантлардан тўғри жавобни белгиланг: 1. Нархга боғлиқ талаб эластиклиги формуласи тўғри белгиланган қаторни аниқланг: А) Б) В) Г) .
2. - эластикликни белгиловчи ушбу формула: А) Нархга боғлиқ нуқтавий талаб эластиклиги формуласи;
Б) Даромадга боғлиқ ёйсимон таклиф эластиклиги формуласи;
В) Кесишган талаб эластиклиги формуласи;
Г) Чизиқли талаб функциясининг эластиклик коэффициенти.
3. Талаб қонунига кўра: А) Таклиф ҳажмининг талаб ҳажмидан ошиб кетиши нархни тушушига олиб келади;
Б) Истеъмолчиларнинг даромади ошса, улар товарларни кўпроқ сотиб ола бошлайдилар;
В) Талаб эгри чизиғи одатда манфий қияликка эга бўлади;
Г) Маҳсулотнинг нархи пасайганда, унга бўлган талаб ошади.
4. Қайси ҳолатда Х маҳсулотга бўлган талаб чизиғи ўнгга сурилади: А) Турли сабабларга кўра Х маҳсулотнинг таклифи камайганда;
Б) Х маҳсулотнинг нархи ўсганлиги учун истеъмолчилар ушбу товарни камроқ сотиб олишга қарор қабул қилишганда;
В) Истеъмолчилар дидларининг ўзгарганлиги муносабати билан улар Х товарни олдингисига нисбатан кўпроқ сотиб олишни хоҳлашганда;
Г) Х товарнинг нархи пасайганлиги учун истеъмолчилар уни кўпроқ сотиб олишга қарор қилганда.
5. Товар ва хизматлар бозори мувозанат ҳолатда дейилади, агар: А) Талаб ва таклиф чизиқлари кесишмаса;
Б) Нарх харажатлар қўшилган фойдага тенг бўлса;
В) Технология даражаси босқичма – босқич ўзгариб турса;
Г) Таклиф ҳажми талаб ҳажмига тенг бўлса.