1 Ushbu test topshiriqlari kitobi sizga qoralama sifatida berilgan

3 
 
Ushbu test topshiriqlari kitobi sizga qoralama sifatida berilgan, 
Javoblaringizni JAVOBLAR VARAQASIGA ko’chiring.
1-qism 
Quyidagi matnni o’qing va savollarga javob bering. 
Shoirlar ijodini turli mezonlar bilan baholash bor gap. Gap- masalaga qaysi jihatdan 
yondashishda. Kasb taqozosi bilan ko’proq mumtoz adabiyotni o’qishga to’g’ri keladi. 
Biroq shuni sezganmanki, zamonaviy so’z san’atining ayricha bir mehrigiyosi bo’ladi. 
Chunki unda aks etgan hayot- ko’ngilga yaqin, xoh tasvirlangan timsol bo’lsin, xoh 
ko’nglini to’kayotgan lirik qahramon bo’lsin-sizga zamondosh. 
Endi bir gapni aytsam, unchalar o’rinsiz bo’lmas, deb o’ylayman. Boshqalarni 
bilmadim-u, negadir, Chingiz Aytmatovni o’qisam-nasriy asar yozgim, Abdulla 
Oripovni mutolaa qilsam- she’r bitgim kelaveradi. Axir, adib adibga, shoir shoirga 
yelka tutishi, ko’prik bo’lishi kerak. Adabiyotning yuksak namunalarigina kelajak so’z 
san’atiga chinakam poydevor bo’la oladi.
2010-yilning kuzi edi. Zarafshon shahridagi eng hashamatli madaniyat saroyida 
O’zbekiston xalq shoirlari – Abdulla Oripov, Sirojiddin Sayyid, Mahmud Toir, taniqli 
shoira Farida Afro’z ishtirokida katta uchrashuv o’tkazilyapti. Davrani kamina 
boshqarib boryapti. Shunda Abdulla akaga “Ustozlaringiz kimlar?” degan savol tushdi. 
Negadir, ustoz umumiyroq qilib javob qaytardilar. Shunda men o’zlaridan ruxsat olgan 
bo’lib, bugun eslashimcha, taxminan shunday dedim: 
- Abdulla Oripov she’riyatiga uch salaf shoir ijodining ta’siri kuchli, qofiyalarning 
puxta-pishiqligi, misralarning ravonligi jihatidan Hamid Olimjondan, ijtimoiy-siyosiy 
ruh ustunligi G’afur G’ulomdan, xalqona ifor Mirtemirdan o’tgan. Lekin shoir ijodiga 
kuch berib turgan eng katta manba- Alisher Navoiy ijodi. 
Ba’zan bir badiiy-ifodaviy topilma butun bir asarning “chiroy”ini ochib yuboradi. 
Ayniqa, she’rda shunday.
Nazarimda, “manim” so’zi O’zbekiston Qahramoni, O’zbekiston xalq shoiri 
Abdula Oripov qalamiga mansub “O’zbekiston” qasidasining ana shunday eng muhim 
topilmasi. O’zi tilimizda bunday so’z yo’q. Adabiy tildagi “meningcha”ni talaffuzda 
“menimcha” deymiz. “Man” deguvchi shevalarimiz vakillari esa buni 
“manimcha“deydi. Shoir garchi o’zi “men” deguvchi sheva vakili bo’lsa ham, 
“Vatanim” so’ziga asl qofiya sifatida jaraglashi uchun “manim” shaklini qo’llagan.
Holbuki, ungacha na adabiy tilda,na shevada aynan manim shakli uchrar edi. Bu 
bilan ham adabiyot bir go’zal, tasirchan ifodaga ega bo’ldi, ham til boyidi. 
Barmoq – turkiy she’riyatning tug’di-bitdi, ya’ni o’z asl vazni. Xalq og’zaki
ijodi namunalari bo’lgan she’rlar- barmoqda. XI asrda bitilgan “Devonu lug’otit turk ” 
asarida keltirilgan og’zaki she’riy namunalarning bari shu vaznda. XII asrda 
ayaratilgan Xoja Ahmad Yassaviy va Sulaymon Boqirg’oniy, ya’ni Hakim Ota 

---